Σάββατο 20 Αυγούστου 2011

Μαντζουράνα (Οriganum Majorana)

Η Μαντζουράνα είναι φυτό πολυετές από το γένος των ορειγάνων. Φύεται άγρια στην πατρίδα μας, βρίσκεται στα βουνά και μαζεύεται προτού ανθίσει (δηλαδή Μάιο - Ιούνιο) διότι τότε δεν πικρίζουν τα φύλλα της, από τα οποία και παρασκευάζεται αφέψημα. Αποθηκεύεται σε δροσερό μέρος μακριά από το φως.
Είναι ημιξυλώδης θάμνος με πολλά κλαδιά και δεν ξεπερνάει τα 60 εκ. με μικρά ροζ ή λευκά άνθη. Η οσμή του είναι αρωματική και ευχάριστη, η γεύση πικρή και θερμή.
Συχνά αποκαλείται "χαρά του βουνού" - όπως κι η ρίγανη - λόγω της ομορφιάς που προσδίδει στις Μεσογειακές βουνοπλαγιές.

Από την αρχαιότητα το βότανο σχετίζεται με τον έρωτα• σύμφωνα με τον ρωμαϊκό μύθο, η θέα του έρωτα, Βένους, έδωσε στο φυτό την ευωδία του για να θυμίζει στους θνητούς την ομορφιά της. Η αντίστοιχη ελληνική θεότητα, Αφροδίτη, χάρισε το βότανο στους θνητούς φυτεύοντάς το στον Όλυμπο. Η Μαντζουράνα χρησιμοποίθηκε σε ερωτικά φίλτρα και μάγια και σε ανθοδέσμες της τελετής του γάμου. Στην αρχαία Ρώμη και στον τόπο μας η νύφη κι ο γαμπρός φορούσαν στεφάνια από μαντζουράνα.
Συνδέθηκε, επίσης, με τα όνειρα. Υπήρχε η πεποίθηση πως αν μια κοπέλα την τοποθετούσε στο κρεβάτι της πριν πέσει για ύπνο, θα την επισκέπτονταν η Αφροδίτη σε όνειρo και θα της παρουσίαζε τον μέλλοντα σύζυγό της. Το έθιμο διατηρήθηκε και επί χριστιανισμού• την ημέρα του Λουκά του Ευαγγελιστή, ανακατεύεται μείγμα από μαντζουράνα, κατιφέ, θύμο, αψιθιά, μέλι και ξύδι με το οποίο αν εμβαπτιστεί η κοπέλα προτού κοιμηθεί, θα ονειρευτεί τον μέλλοντα σύζυγό της.
Σε συνδυασμό με άλλα αρωματικά βότανα, όπως την ρίγανη, το δενδρολίβανο και την λεβάντα, οι Ρωμαίοι την έβαζαν σε τούλινα σακουλάκια για να αρωματίζουν τα ασπρόρουχα και τα μπάνια τους.

Παλαιότερα η μαντζουράνα λεγόταν Σάμψυχον και Αμάρακον, η νεοελληνική του ονομασία πάρθηκε από το Μάρον του Διοσκουρίδου. Σύμφωνα με τον μύθο, ο βασιλιάς της Κύπρου είχε κάποτε ένα δούλο που τον έλεγαν Αμάρακο, στον οποίο δόθηκε εντολή να μεταφέρει ένα πολύτιμο άρωμα για τον βασιλιά του. Το βάζο έπεσε απ' τα χέρια του Αμάρακου και έσπασε. Εκείνος πέθανε από το φόβο του ν' αντιμετωπίσει το βασιλιά στο σημείο όπου του χύθηκε το άρωμα. Οι θεοί τότε τον μεταμόρφωσαν σε μαντζουράνα και έτσι προέκυψε η ονομασία του φυτού.

Γνωστό άρωμα στην αρχαιότητα ήταν το «Αμαράκινον» που είχε ως βασικό συστατικό του την μαντζουράνα. Στην Αίγυπτο στόλιζε τους πιστούς στα τελετουργικά προς τιμήν του θεού Όσιρι.
Κατά τον Μεσαίωνα ήταν φημισμένο μυρωδικό στη μαγειρική σ' ολόκληρη την Ευρώπη. Την χρησιμοποιούσαν σε κέικ, κρέμες, χυλούς, στη σαλάτα και έδινε γεύση σε αυγά, ρύζι, κρέας και ψάρι κατά την Αναγέννηση. Την έπιναν σε έγχυμα (τσάι), ενώ την χρησιμοποιούσαν και για να λουστράρουν τα έπιπλα και το πάτωμα.
Καί σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως στην μαγειρική, σε κρεατικά, σάλτσες, μακαρονάδες και σε όποιο άλλο φαγητό θέλουμε να δώσουμε μεσογειακή ευωδία!

Η μαντζουράνα έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες• ανακουφίζει από στομαχικούς πόνους, πονοκεφάλους και έχει ηρεμιστική και αναλγητική δράση. Συμβάλλει στην ταχεία επούλωση των τραυμάτων και των πληγών και στην ανακούφιση από τσιμπήματα εντόμων. Επίσης, χρησιμοποιείται κατά της δυσκοιλιότητας, των πόνων της εμμηνορρυσίας, των κολικών και της στοματίτιδας.
Τέλος, η μαντζουράνα αποτελεί εξαιρετική πηγή πολλών μετάλλων ιχνοστοιχείων και βιταμινών, απαραίτητων για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού : σιδήρου, φωσφόρου, καλίου, ασβεστίου, σιδήρου, ψευδαργύρου, μαγγανίου, βιταμίνης C, νιασίνης, βιταμίνης Β6, βιταμίνης Α, φολικού οξέως, βιταμίνης Κ και β - καροτίνης.


Επιμέλεια : A.S.