Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2011

Τα Θεραπευτικά Προϊόντα του Φυτικού Βασιλείου (Β' Μέρος)

Απόσπασμα από το βιβλίο, Βοτανολογία (Μέρος I),
Τα θεραπευτικά μέσα της Ιατροσοφίας (Τόμος II),
Πέτρου Γράβιγγερ, Εκδ. Διμέλη

Ερμητική Βοτανολογία


Θεωρία των αστρικών χαρακτήρων
Θεωρία των αστρικών χαρακτήρων

Εξ όλων των νεωτέρων βιολογικών ερευνών, τόσον επί των φυτών, όσο και επί του ορυκτού και ζωικού βασιλείου, συνάγεται ότι τα φυτά αποτελούν πολύ περισσότερον προηγμένας οργανικάς οντότητας από ό,τι μέχρι σήμερον οι επιστήμονες παρεδέχοντο. Κέκτηνται μίαν αρχήν παρουσιάζουσαν μεγάλην ομοιότητα προς εκείνο το οποίον καλούμεν «ψυχήν» και ίσως υποτυπωδώς αρχήν ανάλογον προς το «πνεύμα». Χαρακτήρ, ως γνωρίζομεν, μεταξύ άλλων, της ψυχής είναι η πρόσδοσις χαρακτηριστικής μορφής εις τα δημιουργημένα όντα ή μέλη των όντων (όργανα του ανθρωπίνου οργανισμού), εκ της οποίας δύναταί τις να συμπεράνη και περί του σκοπού υπάρξεως αυτών.
Εάν ούτως έχουν τα πράγματα, θα πρέπει και η εξωτερική μορφή των πλασμάτων να μη είναι τυχαία αλλά ν᾿ αντιστοιχή προς την εσωτερικήν αυτών φύσιν και χαρακτήρα. Συμπέρασμα τούτου είναι ότι υφίσταται Φυσιογνωμική όχι μόνον επί του ανθρώπου αλλά και επί των φυτών, των ορυκτών και των ζώων. Ο κλάδος εκείνος όστις ασχολείται με την γενικήν ταύτην Φυσιογνωμικήν έλκει τας αρχάς του εκ της Αρχαιότητος, εκλήθη δε διδασκαλία περί των αστρικών χαρακτήρων (Signatur). O Παράκελσος υπεστήριξε και ηδραίωσε την θεωρίαν ταύτην, τούτον δε ηκολούθησαν οι μαθηταί του Crollius και Porta.
Ιδού πως εν συντομία αναπτύσσει την θεωρία ταύτην ο πρώτος : «Όλα τα σώματα έχουσι μορφάς. Ομοίως όλα τα φάρμακα έχουσι μορφάς. Η μία είναι αόρατος, η ετέρα ορατή. Η μία είναι στοιχειακώς σηματική, η άλλη πνευματικώς αστρική. Εκ τούτου συνάγεται ότι κάθε ιατρός πρέπει να κατέχη ένα Herbarium Spiritualem Sidereum. Εάν το φυτόν παρουσιάζη π.χ. την μορφήν ποδός, ανήκει εις την θεραπευτικήν των ποδών. Εάν έχη την μορφήν των χειρών, ανήκει εις τας χείρας. Εκείνος όστις γνωρίζει την αστρικήν ταύτην ανατομίαν της ουσίας της Φύσεως, δύναται να θεωρηθή ως τέλειος ιατρός. Όλα τα μέλη του ανθρώπου έχουν κατ’ αυτόν τον τρόπον την μορφήν των επί των όντων της Φύσεως, τόσον επί των λίθων, όσο και επί των μετάλλων και των φυτών (Άπαντα, Τόμος Ι).
Ο Crollius εις την “Βασιλικήν Χημείαν” του επαναλαμβάνει ότι η θεωρία των αστρικών αποτυπωμάτων στηρίζεται επί της αναλογίας της μεταξύ του μικροκόσμου και μακροκόσμου υπαρχούσης και επί της αρχής ότι κάθε αντικείμενον υποδεικνύει δια της μορφής του την χρήσιν διά την οποία η Φύσις το προώρισεν: «Το φυτόν είναι είς ζων οργανισμός, όστις εκδηλώνει εις τον εντριβή ιατρόν τας ιδιότητας αυτού, όχι διά της φωνής, αλλά διά του αστρικού αποτυπώματος, Τούτο είναι μία θαυμασία απόδειξις της θείας προνοητικότητος, χρησιμοποιούσης παν μέσον δια να δηλώση εις ημάς τας κεκρυμμένας ιδιότητας εις τα έγκατα των πραγμάτων της Φύσεως. Η Φύσις, η οποία δεν είναι παρά ο εντολοδόχος του Θεού, ηθέλησεν όπως κάθε περιοχή, κάθε τόπος, περιλαμβάνη εν εαυτώ παν ό,τι διά τους ανθρώπους είναι αναγκαίον.
Ηθέλησε, συμφώνως προς τας βουλάς της Θείας Προνοίας, να παράσχη εις κάθε ουρανόν, εις κάθε κλίμα, εις κάθε χώραν τα θεραπευτικά μέσα, μη λησμονήσασα την διαφοράν του γένους. Διότι όπως εις την ανατομίαν υπάρχει διάκρισις μεταξύ άρρενος και θήλεος, καθ’ όμοιον τρόπον πρέπει να λαμβάνηται υπόψει και εις την εφαρμογήν των θεραπευτικών μέσων, διά να μη συγχέωνται τα γένη και ίνα ενεργούν μετά μείζονος δραστικότητος».



Ερμητική Βοτανολογία

[…] Υπάρχει δηλαδή σχέσις μεταξύ της γενικής διαπλάσεως ενός φυτού, του χρώματος αυτού, της γεύσεως, κ.ο.κ. και των αντιστοίχων θεραπευτικών ιδιοτήτων του, αι οποίαι πάλιν εύρηνται εις συγγένειαν προς τας αντίστοιχους φύσεις των ουρανίων σωμάτων, τόσον του πλανητικού ημών συστήματος, όσον και του περιβάλλοντος ημάς αστρικού σύμπαντος. Η έρευνα των σχέσεων τούτων αποτελεί ίδιον κεφάλαιον της Εσωτερικής Φιλοσοφίας, όπερ καλείται «Ερμητική Βοτανολογία».
Ώστε η ερμητική βοτανολογία περικλείει την μελέτην των βοτάνων αυτών καθ’ εαυτών, της σχέσεως αυτών προς το Σύμπαν και προς τον άνθρωπον. Υποδιαιρέσεις της επιστήμης ταύτης είναι α) η ερμητική βοτανογένεια, ήτις ενδιαφέρεται με την κοσμικήν αλληλουχίαν των νόμων, υφ’ ων δίδεται η γένεσις εις τα βότανα, β) η φυτική φυσιολογία, ασχολουμένη με τας εις τα φυτά ενεργούς δυνάμεις εν σχέσει προς την κοσμικήν ζωήν και γ) η φυσιογνωμία των φυτών, ήτις δεν είναι άλλο από την μελέτην των αστρικών σφραγίδων.
Η Βοτανογένεια ασχολείται με την γένεσιν του φυτικού βασιλείου. Ίνα τούτο εκδηλωθή επί τινος πλανήτου, είναι επάναγκες η εξέλιξις του τελευταίου τούτου να έχη προοδεύση επαρκώς. Πρέπει πρώτον να έχη ικανώς ψυχθή, ώστε τα συστατικά του να έχουν κρυσταλλωθή, πρέπει να υπάρχη με άλλας λέξεις μια στερεά γη, ύδωρ και ατμόσφαιρα. Εν νέον κύμα ζωής αντιστοιχεί προς την ομαδικήν φυτικήν ψυχήν που διαχέεται επί του πλανήτου.
Κατά τον Max Retschlag «η φυτική ζωή είναι αποτέλεσμα μιας άλλης επιδράσεως, της ηλιακής ενεργείας και του εσωτερικού θείου της γης. Το υδρογόνον και το οξυγόνον είναι συνηνωμένα προς ύδωρ, όπερ αποτελεί τον αντίθετον ακριβώς πόλον της διαχωρισμένης καταστάσεως του. Η θερμότης του ηλίου θέτει εις ενέργειαν εν μέρος του ύδατος, και προξενεί την εξάτμισιν (ανύψωσιν) αυτού. Τοιαύτα δε μόρια ύδατος προσλαμβάνουν κατά την ανύψωσιν μετά του διοξειδίου του άνθρακος του αέρος, οπότε η κίνησίς των μεταβάλλεται εις προοδευτικήν σπειροειδή κίνησιν. Διά παλμικής ωθήσεως ενός κεντρικού ατόμου εκ του ηλιακού πυρός, λαμβάνουν τότε ιδιαζόντως πρωτεύουσαν θέσιν άτομα οξυγόνου και άνθρακος, αντί του υδρογόνου, πράγμα όπερ προκαλεί αλλαγήν της πολώσεως, Τότε έλκονται εκ νέου τα άτομα ταύτα υπό της γης, απορροφούν το ύδωρ και ούτω δημιουργείται η πρώτη φυτική μάζα. Μετά τον θάνατον της φυτικής ταύτης μορφής ανυψούται εκ νέου το άτομον της πρωταρχικής φυτικής μάζης σπειροειδώς προς τα άνω, έλκονται μετά των εν τω αέρι ήδη υπαρχόντων ατόμων και διά της ιδίας πολωτικής δράσεως λαμβάνουν γένεσιν διαδοχικώς οι μύκητες, τα φύκη και αργότερον τα νεώτερα φυτικά όντα» (Max Retschlag, Die Heilkunst der Geheimwissenschaft, 1924).
Ομολογούμεν ότι την πρωτότυπον ταύτην θεωρίαν του Retschlag επί της φυτογενείας ουδαμού εις άλλο τι σύγγραμμα εύρομεν αναπτυσσομένην και συνεπώς μένει πλήρης η ευθύνη εις τον συγγραφέα διά τας ανωτέρω ιδέας του. Ο Dr Allendy συνάγει αριθμοσοφικά συμπεράσματα εκ της μακροσκοπικής παρατηρήσεως του φυτικού βασιλείου. «Εις τα φυτά, λέγει, τα πλέον εξειλιγμένα ( τα φανερόγαμα), παρατηρούμεν εύκολως πέντε ουσιώδη μέρη: ρίζαν, στέλεχος, φύλλα, άνθη και καρπούς. Εις την μορφολογίαν των ανθέων, ενώ τα μονοκοτυλήδονα παρουσιάζουν άνθη τριαδικά, τα δικοτυλήδονα παρέχουν άνθη πενταπέταλα. Ο Lacuria βλέπει εν προκειμένω εν παράδειγμα αριθμοσοφικών σχέσεων συνδεουσών την μονάδα προς την τριάδα και την δυάδα προς την πεντάδα. Γενικώς, τα άνθη του πενταδικού τύπου, είναι τα πλέον διαδεδομένα. Φυσικής η διάταξις αυτή ανευρίσκεται σαφώς και εις πολλούς καρπούς και ειδικώς εις το συμβολικόν μήλον της Γενέσεως, το οποίον τεμνόμενον καθέτως, δεικνύει εις το κέντρον του μίαν πενταγωνικήν εικόνα, εις τρόπον ώστε ο απηγορευμένος καρπός δεικνύει αλληγορικώς την κάθοδον εις την ύλην, την ενσάρκωσιν εις το φυσικόν σώμα με αποτέλεσμα την διαφόρισιν των φύλων. Καθ’ όμοιον τρόπον και τα φύλλα παρουσιάζουν πενταδικήν (πεντάφυλλον) διάταξιν ή μορφήν πενταγωνικήν (κισσός, άμπελος)».
Η Βοτανική Φυσιολογία διακρίνει εν τη κατασκευή του φυτού τρία μέρη, τα οποία ατομικοποιούμενα διαπλάσσουν όλα τα όργανα του φυτού.
Η ρίζα η οποία εισδύει εν τη γη και απορροφά τας θρεπτικάς ουσίας, αντιστοιχεί προς τον στόμαχον του φυτού. Τα φύλλα τα οποία εμβαπτίζονται εν τη ατμοσφαίρα, ήτοι εν τω αέρι, είναι οι πνεύμονες αυτού. Τη επενεργεία του φωτός και των αερίων επιτυγχάνεται επί των υπό της ρίζης προσληφθεισών ουσιών η διάπλασις νέων πολυπλοκωτέρων χημικών ενώσεων, αι οποίαι χρησιμεύουν εις την συντήρησιν και ανανέωσιν των κυττάρων του φυτού. Το στέλεχος αντιπροσωπεύει το κυκλοφορικόν σύστημα με τον ανιόντα και κατιόντα χυμόν.
Κάθε κόκκος σπέρματος περικλείει εν εαυτώ την δύναμιν δημιουργίας εξ αυτού ολοκλήρου δένδρου, περικλείει εκείνο το οποίον ο Παράκελσος και οι Ερμητισταί εκάλουν διά του όρου Magisterium Magnum (Μέγα Μαγιστέριον).
Ευθύς ως ο σπόρος ενός φυτού σπαρή εις την γην, είναι εις θέσιν το δένδρον να εκδηλωθή. Αλλ’ η γη αυτή καθ’ εαυτήν είναι παθητική και είναι απαραίτητος ο ζωικός σπινθήρ, το «Ενς του σπόρου», να αναφλεγή, ίνα λάβη χώραν η εκδήλωσις των τριών αρχών πάσης ουσίας : του θείου, του υδραργύρου και του άλατος. Προς τούτο είναι απαραίτητον το φως και η θερμότης του ηλίου. Τρία είναι τα «έντια», έκαστον των οποίων αποτελεί μίαν τριάδα αρχών και τα οποία δι’ αλληλενεργείας δημιουργούν το φυτόν: «Ενς του σπόρου, ενς της γης, ενς του ηλίου, περαιτέρω θείον, υδράργυρος και άλας. Ο υδράργυρος της γης μετά του θείου του ηλίου διεγείρουν το άλας του σπόρου, βοηθεία μαγνητικής τινος έλξεως κατά δύο αντίθετους διευθύνσεις: κατά την ρίζαν και κατά τον κορμόν. Εκ της αρμονίας των τριών τούτων Ενς εξαρτάται η υγεία του κορμού και της ρίζης και εξ αυτών ολοκλήρου του δένδρου» (Retschlag).

Βοτανική Φυσιογνωμική.
Δύο σχολαί επεδόθησαν εις τον καθορισμόν της αστρικής σφραγίδος των φυτών, εκάστη κατά τον ιδιάζοντα αυτής τρόπον: η των αστρολόγων και των αλχημιστών. Η πρώτη κατατάσσει αυτά βάσει των μορφικών των χαρακτήρων, εις τους γνωστούς αστρολογικούς πλανήτας και τα ζώδια μετά των οποίων αποκαθιστούν σαφείς σχέσεις. Η δευτέρα διδάσκει τον τρόπον διαγνώσεως της ιδιότητος των φυτών δια της οσφρήσεως (θείον), διά της γεύσεως (άλας) και διά της αφής (υδράργυρος), ως και εν μέρει λόγω της ομοιότητος αυτών προς μερικά όργανα του ανθρωπίνου οργανισμού.


Η αστρολογική θεωρία των αστρικών χαρακτήρων
Η βάσις της αστρολογικής ερμηνείας των αστρικών σφραγίδων δίδεται υπό του Παρακέλσου διά της ακολούθου περικοπής: «Κάθε αστήρ δύναται να συγκριθή επί της γης με εν φυτόν · και κάθε φυτόν είναι είς γήινος αστήρ και ανήκει εις τον ουρανόν. Κάθε αστήρ είναι εν ουράνιον φυτόν υπό πνευματικήν μορφήν, μόνον η ύλη είναι διάφορος (Ι, 675). Συνεπώς, κάθε φυτόν δύναται να αποδοθή εις ένα αστέρα και τανάπαλιν, δηλαδή εν αυτώ προεξάρχουν αι χαρακτηριστικαί δονήσεις του πλανήτου. Επί τη βάσει των αρχών αυτών κατετάγησαν όλα τα θεραπευτικά φυτά υπό τους γνωστούς πλανήτας και ζωδιακά σημεία του στερεώματός μας. Εννοείται ότι η αστρική αυτή επίδρασις επί των όντων παρουσιάζεται ανάμικτος, εις τρόπον ώστε εν φυτόν να δύναται συγχρόνως να επηρεάζεται υπό δύο ή και περισσοτέρων πλανητών ή ζωδίων. Εις όλα τα σχετικά αστρολογικά συγγράμματα δύναταί τις να εύρη τοιαύτας ταξινομήσεις.

Αλχημική θεωρία των αστρικών σφραγίδων

Η αλχημική σχολή άγεται εις τον προσδιορισμόν των αστρικών ιδιοτήτων των φυτών κυρίως εκ τριών χαρακτήρων, εκ της οσφρήσεως (θείον) {όλα τα αρωματικά φυτά επενεργούν επί της ψυχικής υποστάσεως του ανθρώπου · διότι το άρωμα έχει τι το πνευματικόν}, εκ της γεύσεως (άλας) και εκ της αφής (υδράργυρος). […] Υπάρχουν όμως και άλλα χαρακτηριστικά σημεία των φυτών, τα οποία δεν δύναται να υπαχθούν εις τας κατηγορίας ταύτας και άτινα χαρακτηρίζονται κυρίως εκ της εξωτερικής αυτών μορφής. Ούτω διακρίνομεν:
Φυτά υπενθυμίζοντα διά της μορφής των εν μέλος του ανθρωπίνου ή ζωικού σώματος, παριστάμενον είτε εις το άνθος, είτε εις τα φύλλα, είτε εις την ρίζαν. Τα φυτά ταύτα θεωρούνται ως θεραπευτικά επί των αντιστοίχων οργάνων.
Φυτά τα οποία διά της μορφής των ή του χρώματός των εικονίζουν ασθενές όργανον ή μέλος, μίαν ασθένειαν ή εν δηλητηριώδες ζώον, χαρακτηρίζονται από αντιπάθειαν εναντίον της υφισταμένης ανωμαλίας και ενεργούν θεραπευτικώς.



Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2011

Τα Θεραπευτικά Προϊόντα του Φυτικού Βασιλείου (Α΄ Μέρος)

Απόσπασμα από το βιβλίο, Βοτανολογία (Μέρος I),
Τα θεραπευτικά μέσα της Ιατροσοφίας (Τόμος II),
Πέτρου Γράβιγγερ, Εκδ. Διμέλη



Ιστορικόν της χρήσεως των θεραπευτικών φυτών


Από πολύ νωρίς η προσοχή του ανθρώπου προσηλκύσθη από τον φυτικόν βασίλειον ένεκα δύο απόψεων• πρώτον της διατροφής του από το φυτόν και δεύτερος της χρησιμοποιήσεώς του προς ίασιν των ασθενειών του. Εις δεύτερον τούτο σημείον ίσως ωδηγήθη και εκ της παρατηρήσεως των ζώων, τα οποία ενστικτωδώς προστρέχουν εις τα φυτά όταν πρόκειται να απαλλαγούν από νοσηρών ενοχλήσεων. Ολίγον όμως κατ’ ολίγον ο άνθρωπος, με το χαρακτηρίζον αυτόν ερευνητικόν πνεύμα, ήχθη εις την κατάταξιν των θεραπευτικών φυτών, αναλόγως των εκάστοτε παρουσιαζομένων ασθενειών του.
Ήδη από τους αρχαιότατους λαούς απαντάται η χρησιμοποίησις φυτών διά θεραπευτικούς σκοπούς, τα ιερά βιβλία των πανάρχαιων λαών βρίθουν σχετικών υποδείξεων. Κατ’ αρχάς η γνώσις αυτή ήτο περιωρισμένη εις τας χείρας των ιερέων, οι οποίοι ως εμπνευσμένοι και θεοφόρητοι υπάρξεις διέθετον εις τους πάσχοντας τα διάφορα ιαματικά μέσα. Παρά τοις Ινδίοις η σανσκριτική φιλολογία και ιδιαιτέρως η Ayourveda ασχολείται εκτενώς με το ζήτημα τούτο. Ο Στράβων εκθειάζει εις τα Γεωγραφικά του τας Ινδίας ως «χώραν πλουσίαν εις φάρμακα και δηλητήρία». Χαρακτηριστικότερον εν προκειμένω είναι ότι ουδενός δηλητήριου η ύπαρξις εκοινοποιείται χωρίς να αναφέρεται αμέσως κατόπιν η ύπαρξις του αντιστοίχου αντιδότου.
Εις τους Αιγυπτίους ανευρίσκομεν και πάλιν την θεραπευτικής εμπεπιστευμένην εις τας χείρας των ιεροφαντών. Τα εις τον Ερμήν τον Τρισμέγιστον αποδιδόμενα βιβλία, περιλαμβάνουν τόμους τινάς ασχολούμενους αποκλειστικώς με την θεραπευτικήν. Εις τους παπύρους περικλείεται θησαυρός ολόκληρος επί των θεραπευτικών φυτών, τον οποίον όμως αδυνατούμεν να εκμεταλλευθώμεν λόγω του ότι αι ονομασίαι των εκεί αναφερομένων φυτών δεν έχουν εισέτι διαλευκανθή. Ο περίφημος πάπυρος Ebers όστις ως γνωστός, αποτελεί το πολυτιμώτερο ιατρικόν κείμενον περί της αρχαίας Αιγύπτου, ολικεί διά μακρών περί των θεραπευτικών ιδιοτήτων των φυτών και περί του τελετουργικού τρόπου της περισυλλογής και της χρησιμοποιήσεώς των. Χαρακτηριστική εν προκειμένω είναι η εφαρμογή ειδικών επωδών και παρακλήσεων προς την Ίσιδα, τον Ώρον, τον Ρα, τον Ιχμοτέπ και άλλας κατά το μάλλον ή ήττον ιαματικάς θεότητας, διά της επεμβάσεως των οποίων επιστεύετο ότι επροκαλείτο η ίασις. Εναντίον των ελμίνθων και ιδιαιτέρως της ταινίας π.χ. ο πάπυρος Ebers και ο του Βερολίνου, συνιστούν τον φλοιόν της ρίζης της ροδιάς, φάρμακον το οποίον και σήμερον εισέτι χρησιμοποιείται.
Εξαιρετικώς διέπρεψαν εις την χρησιμοποίησιν των θεραπευτικών φυτών οι Έλληνες. Ο μυθικώς θεσσαλικός Κένταυρος Χείρων, προς τιμήν του οποίου αργότερον ωνομάσθη το φυτόν Centaurea (ερυθραία το κενταύριον) ριζόχορτο ή θερμοχόρταρο, εθεράπευε διά φυτικών χυμών και δι’ επωδών πάσαν ασθένειαν. Λέγεται μάλιστα ότι ο ίδιος ο Χείρων εθεράπευσε την πληγή του Αχιλλέως διά του Achillea Millefolium (Αψιθιά). Επιστεύετο μάλιστο ότι βόταναι τινές είχον την δύναμιν και θανόντας ακόμη να αναστήσουν. Ο θεός Ασκληπιός εθεωρείτο ως ιδιαίτερος προστάτης των θεραπευτικών φυτών, καθ’ υπόδειξιν δε αυτού οι διάφοροι Ασκληπιάδαι έκαμον ευρεία χρήσιν των θεραπευτικών βοτάνων. Τα συγγράμματα του Ιπποκράτους περιλαμβάνουσι 234 θεραπευτικά φυτά των οποίων όμως οι ιδιότητες δεν κατωρθώθη να διαπιστωθούν απολύτως μέχρι σήμερον.
Ο Θεόφραστος, μαθητής του Αριστοτέλους, μεταξύ των βιβλίων ρου άφηκε και μίαν βοτανικήν, δι’ ο και θεωρείται ο πρώτης ιδρυτής της επιστημονικής βοτανικής. Το έργον τούτο περιγράφει 500 φυτά μετά της θεραπευτικής των χρησιμότητος, εις τρόπον ώστε μέχρι του Μεσαίωνος να θεωρήται ως η πληρεστέρα εν προκειμένω συλλογή. Ομιλεί εκτενώς εν τω έργω του περί ριζοτομίας και των ιερατικών πράξεων και αστρικών παρατηρήσεων, αι οποίαι έδει να τηρώνται κατά την περισυλλογήν των φυτών. Ο Ερασίστρατος, περίδοξος Έλλην ιατρός εξ Ιουλίδος της νήσου Κέω (320 π.Χ.) ησχολήθη μεταξύ άλλως ειδικώς με τα θεραπευτική και δηλητηριώδη φυτά, το αυτό και ο Ηρακλείδης ο Ταραντίνος, Κατά τον Πλήνιομ και ο Πυθαγόρας φέρεται ως συγγραφεύς περί θεραπευτικών φυτών και ότι απέδιδεν εις τον Απόλλωνα την ανακάλυψιν των θεραπευτικών ιδιοτήτων του φυτικού βασιλείου.
Κατά την Ρωμαϊκήν εποχήν εμφανίζονται διάφοροι ιατρικαί προσωπικότηται, αι οποίαι συνέβαλον εις την ανάπτυξιν του ενδιαφέροντος ημάς θέματος• αναφέρομεν τον Ασκληπιάδη εκ Προύσης της Βιθυνίας (128-56 π.Χ.), τον Antonio Musa, τον ενδοξότερον όλων τον Γαληνόν (131 – 201 μ.Χ.) και τον Δαμοκράτην ιατρόν. Κατά την ίδιαν εποχήν o Scribonius Largo, ο ιατρός του αυτοκράτορα Κλαυδίου (41-54 μ.Χ.) συνέγραψεν έργον με τον τίτλον «Φάρμακα και λαϊκά θεραπευτικά μέσα». Ο Αρεταίος ο εκ Καππαδοκίας (30 – 90 μ.Χ.) και ιδίως ο Πεδάνιος Διοσκουρίδης, τα έργα του οποίου περιλαμβάνουν 600 θεραπευτικά φυτά. Με την διάδοσιν του Χριστιανισμού επιδίδονται οι μοναχοί των διαφόρων μοναστηρίων εις ενδελεχή μελέτην των ιδιοτήτων των φυτών, εις την πρώτην δε γραμμήν οφείλομεν να αναφέρωμεν το περίφημον μοναστήριον των Βενεδικτίνων. Υπό την προστασίαν του Καρόλου του Μεγάλου αι ιατρικαί γνώσεις αναπτύσσονται επί μάλλον και μάλλον, παραλλήλως δε προς τας επτά ελευθερίους τέχνας καθιερούται και η μελέτη της ιατρικής (υπό το όνομα Physica). Εις τους κήπους των μοναστηρίων καλλιεργούνται εντατικώς διάφορα θεραπευτικά φυτά και αρχίζουν να εμφανίζονται πολυποίκιλα «βοτανολόγια» (Hortulus).
Κατά τον Μεσαίωνα ως πρώτον βοτανολόγιον αναφέρεται ο κατά το 840 υπό του Walafrid Strabus συνταχθείς Hortulus. Αλλά και τα μοναστήρια των καλογραιών δεν υστερούν εις την κίνησιν ταύτην• η περίφημος αγία Hildegarde συγγράφει ιδιαίτερον βιβλίον. Ο Αλβέρτος Μάγνος, κόμης του Bollstödt (1193-1280), ο αποκληθείς Doctor Universalis, συγγράφει μεταξύ των 22 έργων του περί «Φυσικής» και μίαν μελέτην υπό τον τίτλον «De Vegetabilibus et Plantis». Κατά το 1330 συντάσσεται το αρχαιότερον λεξικόν περί θεραπευτικών φυτών και βοτάνων του Σίμωνος De Cordo, εις το οποίον μνημονεύεται και η θεωρία των αστρικών αποτυπομάτων. Και ερχόμεθα στον Φίλιππο Θεόφραστο Παράκελσο• αν και ούτος δεν συνέγραψεν ιδιαίτερον έργον περί θεραπευτικών φυτών, εν τούτοις πλείσται όσαι υποδείξεις ευρίσκονται εγκατεσπαρμέναι εις όλον του έργον. [...]
Μετά την απελευθέρωσιν της Ελλάδος, ο πρώτος ασχοληθείς με τα φαρμακευτικά φυτά της ημετέρας πατρίδος υπήρξεν ο Γερμανός Fraas, όστις εις μικρόν βοτανικόν έργον υπό τον τίτλον «Στοιχεία βοτανικής» περιέλαβεν 94 φαρμακευτικά φυτά. Τούτον ηκολούθησεν ο ημέτερος Ορφανίδης, όστις εις πληθύν διατριβών προσπαθεί να καταστήση εις τον λαόν πολλά εξ αυτών γνωστά. Ο Heldreich ομοίως υπό τον τίτλον «Τα χρήσιμα φυτά της Ελλάδος» και εις πλήθος άλλων μονογραφιών του περιέγραψεν επίσης αρκετά φυτά. Σημαντικώς συνέβαλεν εις την έρευναν το κατά το 1914 εκδοθέν βασικόν έργον του Γεναδίου: «Φυτολογικόν Λεξικόν».


England, 12th century. Bodleian Library, Oxford

Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2011

18η Πανελλαδική Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Πάρκο Νέας Ελβετίας
22/9/2011-25/9/2011

Γίνεται και αλλιώς , καλλιεργούμε και δημιουργούμε

για καλύτερη ποιότητα ζωής .



Ο θεσμός των πανελλαδικών γιορτών οικολογικής γεωργίας και χειροτεχνίας, ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη πριν από 18 χρόνια. Πριν από 18 χρόνια στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε αυτό το ταξίδι της Γιορτής «οπότε διοργανώθηκε με στοιχειώδη μέσα, χωρίς να προηγηθεί καμιά διαφήμιση, χωρίς καμιά οικονομική στήριξη, αλλά με καρδιά και μεγάλο ενθουσιασμό. Η επιτυχία της, για όσους πήραν μέρος ως παραγωγοί και για όσους την είδα εντυπωσιακή. Χωρίς καμιά πιστοποίηση – ελάχιστοι ήταν οι πιστιποιημένοι – αλλά με πρόσωπα, όπου φαινόταν πεντακάθαρα η ειλικρίνεια καθώς και η ελπίδα πως γεννιέται κάτι πραγματικά όμορφο, με σύνθημα την επιστροφή στη φύση, οι συμμετέχοντες έπεισαν τον κόσμο με την πρώτη επαφή, κέρδισαν την εμπιστοσύνη του και εισέπραξαν πολλά εύγε και ευχές για την συνέχεια της προσπάθειας.»

18 χρόνια μετά, η πανελλαδική γιορτή της οικολογικής γεωργίας και χειροτεχνίας ξαναγυρνά στη Θεσσαλονίκη, στον τόπο που γεννήθηκε.

Γύρισε την Ελλάδα από άκρη σε άκρη, αφού κάθε χρόνο διοργανώνεται σε μια διαφορετική πόλη της Ελλάδας. Μεταφέροντας μηνύματα ενός άλλου τρόπου ζωής, που ρέει αρμονικά, φυσικά, αλληλέγγυα δίνοντας έμφαση σε ιδέες στήριξης και συνεργασίας, της άμεσης σχέσης παραγωγού – καταναλωτή, της οργανικής σχέσης των ανθρώπων με την τροφή τους, της τοπικότητας των προϊόντων, της καθα2ρής ποιοτικής τροφής για όλους, προτάσσοντας την επανασύνδεση φύσης – κοινωνίας και την αποσύνδεση του δούναι και λαβείν από τη σκληρή εμπορευματοποίηση των πάντων.

Λέμε λοιπόν, ότι δεν μας αρκούν οι «άψυχες» πιστοποιήσεις και μιλάμε για Οικολογική Γεωργία και όχι για βιολογικά εμπορεύματα. Ότι το πρωτεύον ζητούμενο μέσα από μια παραγωγική διαδικασία όπως η Οικολογική γεωργία δεν είναι μια ευσεβής πιστοποιημένη αντιμετώπιση του περιβάλλοντος – αυτό λέμε ότι το κάνουν οι οικοεπιχειρημετίες – αλλά η δημιουργία των συνεργατικών εκείνων δομών που θα παραμερίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα γνωρίσματα της καπιταλιστικής αγοράς.

Γιατί σε μια φυσική παραγωγική διαδικασία αγωνιζόμαστε πρώτιστα για την κοινωνία και όχι για την αγορά.

Τη γιορτή αυτή την οργανώνουν φέτος στην Θεσσαλονίκη καλλιεργητές της περιοχής, με τον ίδιο ενθουσιασμό που επικρατούσε και στην πρώτη οικογιορτή, με λίγο περισσότερη στήριξη και εμπειρία. Δουλεύουμε όλοι μαζί, αρμονικά, με όρεξη και

Ελάτε στη γιορτή μας, για να γνωρίσετε:

Ανθρώπους που συνεργάζονται με τη φύση χωρίς να τη δηλητηριάζουν και να δοκιμάσετε τα προϊόντα μας.
Να έρθουν σε επαφή συμβατικοί καλλιεργητές με αυτούς της οικολογικής γεωργίας, ώστε να ενθαρρυνθούν και να στραφούν προς τη φιλική για το περιβάλλον γεωργία.
Να αποτελέσει κίνητρο για τη δημιουργία παρόμοιων τοπικών εκδηλώσεων και αγορών.
Να αποτελέσει ευκαιρία ώστε τα οικολογικά προϊόντα να διατίθενται άμεσα στους καταναλωτές χωρίς την παρεμβολή μεσαζόντων.
Μέσα από την οικολογική χειροτεχνία να δοθεί η ευκαιρία στους επισκέπτες να εκτιμήσουν το φυσικό, το γνήσιο, το διαφορετικό και το πρωτότυπο και να έχουν άμεση αντίληψη των υλικών που χρησιμοποιούνται.
Μέσα από σύντομα σεμινάρια, να μάθουν οι επισκέπτες να φτιάχνουν μόνοι τους με αγνά υλικά και φυσικές διαδικασίες, προϊόντα καθημερινής χρήσης, όπως σαπούνια, αλοιφές, κλπ, να μάθουν χρήσιμες παραδοσιακές συνταγές, όπως π.χ. ασουρέ, ψωμί και διάφορα άλλα. Αλλά και κοσμήματα, ιδιοκατασκευές κ.α.


Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου 2011

Λιβελλούλες (Odonata)

Οι λιβελλούλες ( ή αλλιώς αεροπλανάκια) ανήκουν στην τάξη των Οδοντογνάθων (Odonata) εντόμων, στην οποία συγκαταλέγονται περίπου 6000 είδη• 120 από αυτά συναντούμε στην Ευρώπη.
Το μήκος του σώματός τους κυμαίνεται μεταξύ 22 και 85 χιλιοστών, το άνοιγμα των πτερυγίων τους μεταξύ 20 χιλιοστών και 115 χιλιοστών Υπάρχουν είδη που μπορούν να βλέπουν μέχρι 150 εικόνες ανά δευτερόλεπτο, να κινούν τα πτερύγιά τους πάνω-κάτω μέχρι 30 φορές ανά δευτερόλεπτο, και να επιταχύνουν ως και 50 χιλιόμετρα την ώρα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα.
Η παρουσία τους στην Γη ξεπερνά τα 320 εκατομμύρια χρόνια, γεγονός που φανερώνεται και από την ανατομία των πτερυγίων τους, καθώς παρουσιάζουν αρκετά πρωτόγονα ανατομικά χαρακτηριστικά (Παλαιοπτερυγωτά).
Το όνομά τους προέρχεται από την λατινική λέξη libella που σημαίνει υδροστάθμη, υδρόμετρο. Κατοικούν σε υδροβιότοπους και όπου υπάρχει ρέον ύδωρ• οι νύμφες του εντόμου είναι υδρόβιες, ενώ τα ενήλικα έντομα χερσαία.
Οι νύμφες κατοικούν σε μεγάλη ποικιλία υδροβιότοπων, αλλά κυρίως σε γλυκά ή και υφάλμυρα νερά. Αρκετά είδη είναι πολύ επιλεκτικά ως προς το ζωτικό τους περιβάλλον, επιλέγουν πολύ καθαρά νερά με ορισμένο εύρος θερμοκρασιών, γι’ αυτό χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο και ως δείκτες της ποιότητας του νερού. Κάποια είδη ζουν σε υγρές κοιλότητες δασών με πυκνή βλάστηση.
Ο αριθμός των σταδίων της νύμφης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες (είδος, θερμοκρασία, διαθέσιμη τροφή)• συνήθως αριθμούνται σε δέκα, αλλά δύσκολα διακρίνονται. Σε κάποια είδη η μεταμόρφωση ολοκληρώνεται σε δυο μήνες, ενώ σε άλλα μπορεί να κρατήσει μέχρι και πέντε έτη. Τα ενήλικα πια έντομα θα ζήσουν από 2 μήνες (εύκρατα κλίματα) μέχρι 1 έτος (τροπικά κλίματα).
Οι λιβελλούλες είναι κυνηγοί και αναζητούν τροφή με δύο τρόπους : είτε τριγυρίζουν ψάχνοντας για λεία, είτε κάθονται σε κάποιο κατάλληλο μέρος και αρπάζουν τα μικρότερα έντομα με τα πόδια τους.
Η συμπεριφορά των εντόμων καθορίζεται από ένστικτα• σε μια συγκεκριμένη κατάσταση ενεργούν αυτόματα ανάλογα με τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, αλλά και από εσωτερικούς παράγοντες όπως από τις αναλογίες ορμονών στον οργανισμό του εντόμου. Μόνο το ένστικτό τους τα καθοδηγεί ξέρουν στην εύρεση τροφής, στο ζευγάρωμα, στην εναπόθεση των αυγών τους, κτλ.

Η λιβελλούλα, λόγω της μακρόχρονης παρουσίας της στην Γη, χρησιμοποιείται ως σύμβολο σε πολλούς πολιτισμούς. Στην Ιαπωνία αντιπροσωπεύει το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, εμφανίζεται συχνά στα ποιήματα haiku και οι Σαμουράι την είχαν αναγάγει σε σύμβολο εσωτερικής δύναμης, θάρρους, ευκινησίας και πάνω από όλα, σύμβολο της Νίκης. Στην Κίνα συνδέουν τις λιβελλούλες με την αρμονία, την ευημερία και την καλοτυχία.
Στην ιρλανδική παράδοση και σε άλλες ευρωπαϊκές παραδόσεις, οι λιβελλούλες συνδέονταν με τις νεράϊδες• κάποιοι πίστευαν ότι αν ακολουθήσεις μια λιβελλούλα θα σε οδηγήσει σε κάποια νεράϊδα, ενώ άλλοι ότι τα έντομα αυτά είναι τα «άλογα» των νεραϊδών. Συνδέονταν γενικότερα και με την μαγεία και την πνευματικότητα και αντιπροσώπευαν την δυνατότητα της μετάβασης από τον υλικό στον πνευματικό κόσμο.