Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010

Βροχή



...Έχει λιγνά δυο δένδρα
μικρό ένα περιβόλι·
και κάμνει εκεί της εξοχής
μια παρωδία το νερό —
μπαίνοντας σε κλωνάρια
οπού δεν έχουν μυστικά·
ποτίζοντας τες ρίζες
που έχουν ασθενικό χυμό·
τρέχοντας εις το φύλλωμα
που με κλωστές δεμένο
πεζό και μελαγχολικό
κρεμνά στα παραθύρια·
και πλένοντας καχεκτικά
φυτά που μες σε γλάστρες
τα ’στησ’ αράδα-αράδα
μια φρόνιμη νοικοκυρά.

Βροχή, που τα μικρά παιδιά
κοιτάζουνε χαρούμενα
μέσ’ από κάμαρη ζεστή,
κι όσο πληθαίνει το νερό
και πέφτει πιο μεγάλα,
χτυπούν τα χέρια και πηδούν.
Βροχή, που ακούν οι γέροι
με σκυθρωπήν υπομονή,
με βαρεμό κι ανία·
γιατί εκείνοι από ένστικτον
δεν αγαπούνε διόλου
βρεμμένο χώμα και σκιές.

Βροχή, βροχή — εξακολουθεί
πάντα ραγδαία να βρέχει.
Μα τώρα πια δεν βλέπω.
Θόλωσ’ απ’ τα πολλά νερά
του παραθύρου το υαλί.
Στην επιφάνειά του
τρέχουν, γλιστρούν, κι απλώνονται
κι ανεβοκατεβαίνουν
ρανίδες σκορπισμένες
και κάθε μια λεκιάζει
και κάθε μια θαμπώνει.
Και μόλις πλέον φαίνεται
θολά-θολά ο δρόμος
και μες σε πάχνη νερουλή
τα σπίτια και τ’ αμάξια.

Κωνσταντίνος Καβάφης

Σάββατο 13 Νοεμβρίου 2010

Insectopia


Έκθεση Ζωντανών Εντόμων και Πεταλούδων

Στην έκθεση παρουσιάζονται ζωντανά είδη εντόμων σε συνθήκες κατάλληλα διαμορφωμένες ώστε να προσομοιάζουν στο φυσικό τους περιβάλλον. Υπάρχει κι ένα δωμάτιο με τεχνητό τροπικό κλίμα στο οποίο πετούν ελεύθερα πανέμορφες μπλε πεταλούδες!


Πέμπτη 4 Νοεμβρίου 2010

Σπαθόχορτο ή Βάλσαμο (Hypericum perforatum)

Το σπαθόχορτο είναι ένα χαρακτηριστικό φυτό της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και της Ασίας. Σχηματίζει θάμνο που μπορεί να φτάσει μέχρι και 1 μ. και όταν ανθίζει φέρει χρυσοκίτρινα άνθη. Το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του είναι ότι τα φύλλα του περιέχουν έλαιο· αν κανείς στρέψει τα φύλλα του στο φως, φαίνονται να είναι γεμάτα τρύπες, γεγονός που οφείλεται στα μικρά κύτταρα των φύλλων που περιέχουν έλαιο.
Το όνομά του (Hypericum perforatum) προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις "υπό" και "εικών", διότι οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι τοποθετούσαν κλωνάρια από το φυτό κάτω από αγάλματα και εικόνες, καθώς πίστευαν ότι είχε μυστικές δυνάμεις και έδιωχνε τα κακά πνεύματα. Ο όρος "διάτρητον" (perforatum) οφείλεται στις μικρές κύστες που σχηματίζουν τα φύλλα του λόγω του ελαίου, οι οποίες μοιάζουν με τρύπες. Καθώς αποτελούσε βασικό συστατικό στην διαδικασία ταρίχευσης των νεκρών κατά την αρχαιότητα, πιστεύεται ότι η λέξη "βαλσάμωμα" προέρχεται από το δεύτερο όνομά του, την λέξη βάλσαμο.
Το βότανο ήταν γνωστό από την αρχαιότητα και φημιζόταν για τις θεραπευτικές και καταπραϋντικές του ιδιότητες. Τα συγγράματα του Γαληνού και του Διοσκουρίδη το αναφέρουν ως επουλωτικό πληγών και εγκαυμάτων και ως διουρητικό. Το έλαιο του φυτού χρησιμοποιούνταν ευρέως από τους αρχαίους Σπαρτιάτες λόγω των εξαιρετικών αποτελεσμάτων του στις ισχιαλγίες, στις πληγές και τους μώλωπες, στα εγκαύματα, στις φλεγμονές και τα πιασίματα. Λέγεται μάλιστα, ότι η ονομασία του ως "σπαθόχορτο" προήλθε από την χρήση του στις πληγές από σπαθιά.
Το σπαθόχορτο έχει πολλές ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία· το σπαθόλαδο χρησιμοποιείται σε εντριβές κατά των ρευματικών πόνων, των διαστρεμμάτων, των μελανιών, των φλεγμονών, των νευραλγιών και κάθε είδους δερματίτιδες και πόνους των μελών του σώματος. Ως αφέψημα καταπολεμά την νευρικότητα και την κατάθλιψη λόγω των χαλαρωτικών ιδιοτήτων του, τις στομαχικές διαταραχές, και βελτιώνει την πέψη.
Σημαντικά συστατικά του φυτού στα οποία οφείλονται και οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι η υπερικίνη, τα φλαβονοειδή, οι ταννίνες, τα φαινολικά οξέα και τα αιθέρια έλαια.




Παρασκευή Σπαθόλαδου :

  • Εμβαπτίζουμε άνθη σπαθόχορτου σε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο (αναλογία : 1 μέρος φυτού προς 10 ελαιόλαδου) και αφήνουμε το μείγμα σε ηλιόλουστο μέρος για 2-3 βδομάδες μέχρι το χρώμα του να γίνει κόκκινο. Περίοδος άνθισης του φυτού είναι οι αρχές καλοκαιριού. (Διατίθεται και στο εμπόριο σε μορφή ελαίου, αλοιφής και κάψουλας).
  • Το έλαιο αυτό προκαλεί φωτοευαισθησία γι' αυτό συνιστάται η χρήση του κατά τις βραδυνές ώρες.


Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010

Να το φάω;



Κριτική, σχόλια, πληροφορίες για την καθημερινή διατροφή μας, που δεν είναι χρηματοδοτούμενα από καμία εταιρεία.

Πέμπτη 14 Οκτωβρίου 2010

Πάπιες-Μανδαρίνοι

Πάπιες μεσαίου μεγέθους που μοιάζουν πολύ με την νυφόπαπια (wood duck).
Το ενήλικο αρσενικό είναι ένα εντυπωσιακό και πανέμορφο πτηνό · είναι στολισμένο με πολλά έντονα χρώματα στα διάφορα σημεία του σώματός του. Το θυληκό δεν έχει τόσα χρώματα και είναι πιο σκουρόχρωμο, ομοιάζοντας περισσότερο στην νυφόπαπια.
Οι πάπιες-μανδαρίνοι κατάγονται από την Ασία και κυρίως από την Κίνα. Ωστόσο, τόσο στην Κίνα όσο και στην Ρωσία, λόγω της καταστροφής του φυσικού τους περιβάλλοντος και της υπερβολικής εξαγωγικής δραστηριότητας, ο πληθυσμός τους μειώθηκε δραματικά φτάνοντας περίπου τα 1000 ζευγάρια. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός τους βρίσκεται στην Ιαπωνία, όπου αριθμούνται πάνω από 5000 ζευγάρια. Γνωστοί άγριοι πληθυσμοί υπάρχουν επίσης στην Μεγάλη Βρετανία και στην Καλιφόρνια.
Στην φύση, οι πάπιες-μανδαρίνοι αναπαράγωνται σε ρηχές λίμνες ή έλη με πλούσια βλάστηση· φτάχνουν την φωλιά τους στις κοιλότητες των δένδρων και των φυλλωμάτων δίπλα στο νερό και την άνοιξη τα θηλυκά αποθέτουν τα αυγά τους στις φωλιές μετά το ζευγάρωμα. Τα αρσενικά δεν παίρνουν μέρος στην επώαση και αφήνουν το θηλυκό να προστατέψει τα μικρά του μόνη του. Παρ' όλα αυτά, σε αντίθεση με τα άλλα είδη πάπιας, το αρσενικό-μανδαρίνος δεν εγκαταλείπει τελείως το ταίρι του, αλλά φεύγει προσωρινά μέχρι να εκκολαφθούν τα παπάκια. Λίγο μετά την εκκόλαψη, η μητέρα πετάει στο έδαφος και τα παροτρύνει να πηδήξουν από την φωλιά. Αφού κατεβούν όλα, θα ακολουθήσουν την μητέρα τους στο νερό όπου συνήθως συναντούν τον πατέρα, ο οποίος θα επανενωθεί με την οικογένεια και θα προστατεύει στο εξής τα μικρά μαζί με το ταίρι του. Αν ο πατέρας δεν βρεθεί, το πιο πιθανό είναι να έχει πεθάνει κατά την διάρκεια της απουσίας του. Τρέφονται κυρίως με σπόρους και φυτά, με ψάρια, έντομα και σαλιγκάρια.
Στην κινεζική παράδοση, οι πάπιες αυτές συμβολίζουν την παντοτινή αγάπη και αφοσίωση, την συζυγική πίστη και στοργή· γι' αυτό και χρησιμοποιούνται ευρέως ως διακόσμηση στους κινέζικους γάμους.











Οσιντόρι

Ήταν κάποτε ένας κυνηγός και γερακάρης, τον λέγανε Σονζό και ζούσε στην επαρχία Ταμούρα Νο Γκο, στο Νομό Μούτσου. Μια μέρα, πήγε να κυνηγήσει μα δε συνάντησε κανένα θήραμα. Στο δρόμο της επιστροφής, στην τοποθεσία Ακανούμα, πήρε το μάτι του ένα ζευγάρι πάπιες όσιντόρι (πάπιες-μανδαρίνοι). Κολυμπούσαν πλάι-πλάι στα νερά του μικρού πόταμου πού έπρεπε να περάσει. "Αν σκοτώσεις, λένε, ένα οσιντόρι θα σε βρει μεγάλη δυστυχία. Ο Σονζό όμως πεινούσε, σκόπευσε λοιπόν το ζευγάρι. Το βέλος τρύπησε το αρσενικό· το θηλυκό ξέφυγε μέσα από τις καλαμιές της αντίπερα όχθης και χάθηκε. Ο Σονζό κουβάλησε το σκοτωμένο πουλί στο σπίτι και το μαγείρεψε.
Εκείνο το βράδυ είδε άσχημο όνειρο. Μια πολύ όμορφη γυναίκα μπήκε στο δωμάτιο , πλησίασε το μαξιλάρι κι άρχισε να κλαίει. Το κλάμα της ήταν τόσο γοερό, πού ακούγοντας το ο Σονζό νόμισε πώς θα σχιστεί η καρδιά του. Η νεαρή γυναίκα του έλεγε: -Γιατί, αχ! Γιατί τον σκότωσες; Ήμασταν τόσο ευτυχισμένοι οι δυο μας στην Ακανούμα... Τώρα τον σκότωσες!... Σε τι σου έφταιξε; Ξέρεις τουλάχιστον τι έγκλημα διέπραξες; Τι ποταπό και σκληρό έγκλημα; Σκότωσες και μένα γιατί δεν μπορώ να ζήσω χωρίς τον άντρα μου! Αυτό ήρθα να σου πω... Άρχισε πάλι να κλαίει τόσο απελπισμένα, πού οι λυγμοί της τρύπησαν τα κόκκαλα του Σονζό κι έφτασαν ως το μεδούλι. Ή φωνή της, πού τη διέκοπταν οι λυγμοί, απάγγειλε τους παρακάτω στίχους:

Χι κουκουρέμπα Σασοέσι
μόνο βο Ακανούμα
νο Μακόμο νο κούρε νο
Χιτόρι νε ζο ουκι

("Μόλις βασίλεψε ή μέρα, του πρότεινα να 'ρθει κοντά μου! Στο έξης θα κοιμάμαι μόνη μου στον ίσκιο πού ρίχνουν οι καλαμιές της Ακανούμα [ 2 ] Αχ! Τι ανείπωτη θλίψη!")

Κι υστέρα φώναξε:
-"Αχ! Δεν ξέρεις...όχι, δεν μπορείς να ξέρεις τι έκανες! Αύριο όμως, όταν θα ξαναπάς στην Ακανούμα, θα καταλάβεις... θα καταλάβεις...
Με τα λόγια αυτά, κλαίγοντας πάντα γοερά, έφυγε.

Το πρωί, το όνειρο ήταν ακόμη τόσο ζωντανό στο μυαλό του, πού ο Σονζό ένιωθε ταραγμένος . θυμήθηκε τα λόγια της νεαρής γυναίκας: "Αύριο όμως, όταν θα ξαναπάς στην Ακανούμα, θα καταλάβεις...θα καταλάβεις...". Αποφάσισε λοιπόν να πάει αμέσως εκεί, να μάθει μήπως το όνειρο του ήταν κάτι παραπάνω από απλό όνειρο.
Ο Σονζό πήγε στην Ακανούμα. Φτάνοντας στο ποτάμι είδε το θηλυκό οσιντόρι να κολυμπάει μόνο του. Την ίδια στιγμή τον διέκρινε κι εκείνο· αντί να φύγει όμως κολύμπησε προς το μέρος του κοιτάζοντας τον συνέχεια με μια παράξενη προσοχή. Ξαφνικά, μ' ένα χτύπημα του ράμφους άνοιξε πληγή στα πλευρά του κι έσβησε εκεί μπροστά στα μάτια του κυνηγού.
Ο Σονζό ξύρισε το κεφάλι του και κλείστηκε σε μοναστήρι.


Λευκάδιος Χέρν, Κείμενα από την Ιαπωνία,Εκδ. Ίνδικτος

Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2010

Σπήλαιο Παιανίας



Το «κουτούκι» αποτελεί ένα μοναδικής ομορφιάς σπήλαιο στην περιοχή της Παιανίας στην Αττική. Ηλικίας χρονολογημένης περί των δύο εκατομμυρίων ετών, δίχως ποτέ να έχει κατοικηθεί από ανθρώπους ή ζώα (με μόνη εξαίρεση νυχτερίδες και ένα είδος αράχνης), μαγεύει τον επισκέπτη με την ομορφιά και την μοναδικότητα των σχεδίων που σχηματίζουν οι σταλαγμίτες και οι σταλακτίτες. Η «κόλαση του Δάντη», ο « θρόνος του Διός», η περιοχή της «Γεννήσεως», οι «κινεζικοί λέοντες», «καταρράκτες» και «ποτάμια» αποτελούν μερικά μονάχα μέρη του σπηλαίου, βαπτισθέντα από την φαντασία των ανθρώπων που τα πρωτοαντίκρισαν.

Το σπήλαιο της Παιανίας ανακαλύφθηκε τυχαία, χάριν ενός κατσικιού, το οποίο σκόνταψε στην μοναδική εσοχή στην επιφάνεια του βουνού που οδηγούσε εντός του (-του σπηλαίου). Ο βοσκός πλησιάζοντας προς το μέρος της εισόδου, άκουσε από βάθος περίπου 5 μέτρων το κατσίκι του να είναι ζωντανό. Εν συνεχεία ένας πηγαδάς, κατεβαίνοντας να διασώσει το ζωντανό, ένιωσε ένα ρεύμα αέρα να το διαπερνάει. Οι αγνές λαϊκές μυθοπλασίες, δεισιδαιμονίες και φαντασιώσεις που ακολούθως διαδίδονταν , έγιναν αντιληπτές από έναν δαιμόνιο δημοσιογράφο, τον κ. Χατζόπουλο, ο οποίος με το ζεύγος Πετροχείλου έσπευσαν να ερευνήσουν το ζήτημα.

Το ζεύγος Γιάννη και Άννας Πετροχείλου εργάστηκε για περίπου 20 χρόνια, δίχως καμία άνωθεν βοήθεια για την διάνοιξη, καθαρισμό, εξερεύνηση και πλήρη χαρτογράφηση του σπηλαίου. Η ανταμοιβή του έργου τους, το οποίο αποτελεί δείγμα θριάμβου της θελήσεως, υπήρξε η παγκοσμίας εμβελείας ακτινοβόληση της ομορφιάς ενός θαύματος της φύσεως. Ζωντανό και ενεργό ακόμα, με σταγόνες έτοιμες να απαγκιστρωθούν από τις κόχες των σταλακτιτών επιδιδόμενες σε μία ελεύθερη πτώση προς τις κόψεις των σταλαγμιτών, δημιουργεί ενοχές στον επισκέπτη ο οποίος θα διανοηθεί να διακόψει την σταγονοροή που βλέπει να εκτυλίσσεται εμπρός του…



Παρασκευή 1 Οκτωβρίου 2010

Βοτανικός Κήπος Διομήδους

Ο πρώτος Βοτανικός Κήπος στον κόσμο ιδρύθηκε στην Αθήνα τον 4ο π.Χ. αιώνα από τον μαθητή του Αριστοτέλη Θεόφραστο, ο οποίος θεωρείται σήμερα ως ο θεμελιωτής της Βοτανικής επιστήμης. Στην Αθήνα επίσης και συγκεκριμένα στην περιοχή η οποία από τότε καλείται ‘’Βοτανικός’’, θεμελιώθηκε γύρω στα 1840 από τον καθηγητή της Βοτανικής Fraas του Πανεπιστημίου Αθηνών ο πρώτος Βοτανικός Κήπος της σύγχρονης Ελλάδας, μικρό τμήμα του οποίου διατηρείται μέχρι σήμερα. Στην περιοχή αυτή, μερικά χιλιόμετρα δυτικότερα, σήμερα λειτουργεί ο μεγαλύτερος Βοτανικός Κήπος της Ελλάδας αλλά και όλης της Ανατολικής Μεσογείου, ο “Βοτανικός Κήπος Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους”, ένα κοινοφελές ίδρυμα το οποίο δημιουργήθηκε από μέρος της κληροδοσίας του Αλ. Διομήδη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.


Σκοπός - Δραστηριότητες
Ο Κήπος, εκτός από τον υψηλό βαθμό ποικιλότητας της αυτοφυούς και καλλιεργούμενης χλωρίδας, αποτελεί και ένα ιδανικό φυσικό καταφύγιο της πανίδας, επειδή το οικοσύστημα προστατευμένο από τις δυσμενείς ανθρώπινες επεμβάσεις παρέχει τη δυνατότητα λειτουργίας ενός πλήρους τροφικού πλέγματος.
Εδώ θα πρέπει να τονισθεί ότι ο Κήπος, εκτός από το ότι αποτελεί πνεύμονα πρασίνου και χώρο οπτικής τέρψης και πνευματικής ηρεμίας για τους κατοίκους μιας αστικής περιοχής όπως είναι η δυτική Αττική, λειτουργεί και ως πεδίο έρευνας και επιμόρφωσης του κοινού. Τα φυτά που καλλιεργούνται φέρουν ενημερωτικές πινακίδες, οι οποίες περιέχουν πληροφορίες για την ταυτότητα και τη γεωγραφική τους εξάπλωση. Το προσωπικό του Ιδρύματος διαθέτει ικανή επιστημονική εμπειρία σε θέματα διατήρησης και κυρίως αναπαραγωγής ενδημικών, σπανίων και απειλουμένων ειδών της ελληνικής χλωρίδας.
Αξίζει να αναφερθεί ότι στη Φυτοθήκη (Herbarium) του Κήπου διατηρούνται περίπου 19000 αποξηραμένα δείγματα φυτών, το μεγαλύτερο τμήμα των οποίων προέρχεται από περιοχές που θεωρούνται προστατευόμενες, επειδή έχουν ενταχθεί στο δίκτυο του προγράμματος ‘’NATURA 2000’’.
Επίσης, η Τράπεζα Γενετικού Υλικού περιλαμβάνει σπέρματα 800 περίπου ειδών και τα οποία είναι κατά ένα ποσοστό διαθέσιμα για ανταλλαγή με άλλους Βοτανικούς Κήπους.


Καλλιεργημένο τμήμα
Τα 200 περίπου από τα 1.860 στρέμματα του Κήπου είναι καλλιεργημένα και φιλοξενούν περισσότερα από 2.500 είδη φυτών.Είναι χωρισμένα στα εξής τμήματα:

* Δενδρώνας : φιλοξενεί φυτά από την Ωκεανία, τη Μεσόγειο και τη μη μεσογειακή
Ευρώπη, τη μη μεσογειακή Ασία, τη Νότια Αφρική, τη Βόρεια και Κεντρική
Αμερική και τη Νότια Αμερική
* Ανθώνας : τμήμα καλλωπιστικών φυτών,το οποίο περιλαμβάνει 15 μεγάλα παρτέρια
και 25 λίμνες
* Φαρμακευτικά φυτά
* Συστηματικό τμήμα
* Οικονομικά φυτά : φυτά χρήσιμα για τους εδώδιμους καρπούς τους ή άλλα εδώδιμα
τμήματα του σώματός τους, για την ξυλεία τους, για τις ίνες τους οι οποίες
χρησιμοποιούνται στην κλωστοϋφαντουργία και για τις χημικές ουσίες τους που
χρησιμοποιούνται σε διάφορους τομείς της βιομηχανίας (χρώματα, βερνίκια, κόμμεα,
αρώματα κ.λπ.). Καλλιεργούνται επίσης κτηνοτροφικά και αρτυματικά - αρωματικά
φυτά.
* Θερμοκήπιο : εδώ αναπτύσσονται και διατηρούνται φυτά που έχουν ανάγκη μεγάλης
θερμοκρασίας και υγρασίας (όπως τα φυτά των υγρών τροπικών δασών) και φυτά που
χρειάζονται υψηλή θερμοκρασία και χαμηλή υγρασία
* Φυτώριο : φιλοξενούνται ενδημικά, σπάνια και απειλούμενα φυτά της Ελληνικής
Χλωρίδας
* Ιστορικά φυτά : εδώ φιλοξενούνται είδη, που αναφέρονται από την Αρχαία Ελληνική
μυθολογία ως εμπλεκόμενα σε διάφορους μύθους ή αφιερωμένα στους θεούς. Υπάρχουν
ακόμη είδη, τα οποία οι αρχαίοι συγγραφείς, βοτανικοί ή μη, ανέφεραν ότι
χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μας, αλλά επίσης και φυτά που αναφέρουν η Παλαιά και
Καινή Διαθήκη.















Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 2010

Η Αισθητική του Περιβάλλοντος

Arnold Berleant
Εκδόσεις Μιχελή

(αποσπάσματα)

ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΩΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ

Η αισθητική, με την έννοια της θεωρίας περί των τεχνών, θα λέγαμε ότι μάλλον έχει ελάχιστη σχέση με την μελέτη του περιβάλλοντος. Πράγματι, από μία επιφανειακή σκοπιά, δεν φαίνεται να υπάρχει η παραμικρή σχέση ανάμεσα σε αυτούς τους δύο τομείς. Η Πρώτη, η αισθητική, είναι μια επιστήμη για έναν περιορισμένο κύκλο ειδικών, η οποία διερευνά την μορφή και το νόημα των τεχνών από φιλοσοφική σκοπιά. Και οι τέχνες, ο,τιδήποτε άλλο και αν αποτελούν, για τους περισσότερους ανθρώπους συνιστούν την επιτομή της κατασκευαστικής δεξιοτεχνίας, αφού ασχολούνται με την επεξεργασία υλικών όπως η πέτρα, το ξύλο, το μέταλλο, το χρώμα, ο ήχος και οι λέξεις – επεξεργασία η οποία μεταβάλλει ριζικά την συνήθη μορφή των υλικών. Κάτι τέτοιο φαίνεται ότι πόρρω απέχει από το περιβάλλον, αφού το περιβάλλον στην πιο καθαρή μορφή του υποδηλώνει τον φυσικό κόσμο, ενώ οι τέχνες αντιπροσωπεύουν το αποκορύφωμα του τεχνητού.
Αυτή η φαινομενική ασυμφωνία κρύβει στην πραγματικότητα βαθιά συνάφεια. Αυτό που εκ πρώτης όψεως φαίνεται ως η αντιπαράθεση δύο τελείως διαφορετικών κόσμων, ύστερα από βαθύτερη σκέψη αποδεικνύεται ότι είναι μια πολύπλοκη σχέση αμοιβαίας υποστήριξης. Η αισθητική περιλαμβάνει εκ παραδόσεως στο πεδίο της έρευνάς της, εκτός από την φιλοσοφία της τέχνης, και την αποτίμηση επιπλέον του ωραίου και του υψηλού στην φύση. Με εξαίρεση όμως τον Καντ, τον Σέλλινγκ, και ελάχιστους άλλους, το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας έχει στραφεί προς τις τέχνες και όχι προς τον φυσικό κόσμο. Ωστόσο, οι σχέσεις μεταξύ αισθητικής και περιβάλλοντος είναι προκλητικά εμφανείς. Όταν αναφωνούμε με θαυμασμό μπροστά στην εύθραυστη ομορφιά ενός κίτρινου αγριολούλουδου σε ένα ανοιξιάτικο δάσος, όταν θαυμάζουμε τον κυματισμό ενός απέραντου λιβαδιού, όταν παρακολουθούμε με σιωπηρό δέος ένα λαμπρό ηλιοβασίλεμα, ή όταν οδηγούμε το αυτοκίνητό μας σε έναν δρόμο που ακολουθεί τις καμπύλες των λόφων κατά μήκος της κοιλάδας ενός ποταμού, αυτό που κάνουμε είναι να εφαρμόζουμε την αισθητική αποτίμηση του περιβάλλοντος. Αισθητικές ιδέες υπεισέρχονται στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τέτοιου είδους εμπειρίες, όπως και όταν παρακολουθούμε έκθαμβοι τα κύματα που σπάνε σε μια ανεμοδαρμένη ακτή του Μέιν, τους ορμητικούς χείμαρρους νερού που χύνονται στους καταρράκτες του Νιαγάρα […]

Η ίδια η έννοια του περιβάλλοντος είναι προβληματική. Σε τι συνίσταται το περιβάλλον ; Η συνήθης απάντηση ότι αποτελείται από το φυσικό περίγυρο προφανώς δεν αρκεί, διότι παραβλέπει το εξής γεγονός : αν και η ζωή των περισσοτέρων ανθρώπων είναι απομακρυσμένη από οποιοδήποτε φυσικό στοιχείο, όλοι οι άνθρωποι εμπλέκονται στο περιβάλλον. Εξάλλου, το φυσικό στοιχείο είναι και δύσκολο να προσδιοριστεί, αφού η φύση, με την έννοια του ανεπηρέαστου από την ανθρώπινη παρέμβαση τοπίου έχει προ πολλού εξαφανιστεί σχεδόν από κάθε περιοχή του βιομηχανοποιημένου κόσμου. Οι περισσότεροι αγριότοποι δεν αποτελούν παρθένα φύση, αλλά είναι περιοχές που αντανακλούν τις ορατές σήμερα συνέπειες της παλιότερης ανθρώπινης δράσης, όπως η εκχέρσωση της γης, η διάβρωση του εδάφους, η απογύμνωση του υπεδάφους από τον ορυκτό πλούτο, η αναδάσωση, η όξινη βροχή, οι μεταβολές στην επιφάνεια της ξηράς και στην κατανομή του νερού, οι αλλοιώσεις του κλίματος εξαιτίας της εκτεταμένης δόμησης στις αστικές περιοχές, η εισαγωγή νέων ειδών χλωρίδας και πανίδας, και σήμερα η καταστροφή του στρώματος του όζοντος, από τις επιπτώσεις της οποίας στην παγκόσμια υπερθέρμανση και στην αύξηση της ηλιακής ακτινοβολίας δεν υπάρχει περιοχή του πλανήτη που να μην κινδυνεύει. […]

Ίσως να έχει γίνει ήδη φανερό ότι συνήθως δεν μιλώ για «το» περιβάλλον. Παρ’ όλο που αυτός είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο αναφερόμαστε σε αυτό, εμπεριέχει ένα κρυμμένο νόημα που είναι σε μεγάλο βαθμό η αιτία της δυσκολίας που αντιμετωπίζουμε. Και αυτό γιατί η παρουσία του οριστικού άρθρου αντικειμενοποιεί το περιβάλλον· το μετατρέπει σε μια οντότητα την οποία μπορούμε να σκεφτόμαστε και με την οποία μπορούμε να συναλλασσόμαστε σαν να ήταν ανεξάρτητη και έξω από εμάς. Που όμως μπορούμε να εντοπίσουμε «το» περιβάλλον ; Που βρίσκεται το «έξω» στην προκειμένη περίπτωση ; Είναι μήπως το τοπίο που με περιβάλλει ως προς την θέση στην οποία βρίσκομαι ; Είναι ο κόσμος έξω από το παράθυρό μου ; Οι τοίχοι του δωματίου και του σπιτιού μου ; Τα ρούχα που φορώ ; Ο αέρας που αναπνέω ; Το φαγητό που τρώω ; Όμως το φαγητό μεταβολίζεται και μετατρέπεται σε σώμα μου, ο αέρας γεμίζει τους πνεύμονές μου και μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματός μου, τα ρούχα μου δεν είναι μόνο το εξωτερικό περίβλημα του δέρματός μου, αλλά συμπληρώνουν και προσδιορίζουν το παρουσιαστικό μου, την προσωπικότητά μου, την αίσθηση του εαυτού μου. Το δωμάτιό μου το διαμέρισμά μου ή το σπίτι μου ορίζουν τον προσωπικό μου χώρο και κόσμο. Και το τοπίο μέσα στο οποίο κινούμαι καθώς περπατώ, οδηγώ ή πετώ με το αεροπλάνο είναι επίσης ο κόσμος μου, και ρυθμίζεται από τον τρόπο που κατανοώ τα πράγματα, ορίζεται από τις κινήσεις μου, και διαπλάθει τους μυς μου, τα αντανακλαστικά μου, την εμπειρία μου, την συνείδησή μου, την ίδια στιγμή που εγώ προσπαθώ να επιβάλω σ’ αυτόν την θέλησή μου. Είναι γεγονός ότι πολλοί από εμάς περνούν μεγάλο μέρος της ζωής τους μέσα στον ηλεκτρονικό χώρο της τηλεόρασης και των δικτύων από υπολογιστές. «Το» περιβάλλον, ένας από τους τελευταίους επιζώντες του δυϊσμού σώματος – νου, ένας μακρινός τόπος τον οποίο νομίζουμε ότι ατενίζουμε από μακριά, αναλύεται σε ένα πολύπλοκο δίκτυο από σχέσεις, συνδέσεις, και συνέχειες εκείνων των φυσικών, κοινωνικών και πολιτισμικών συνθηκών που περιγράφουν τις πράξεις μου, τις αντιδράσεις μου, την αυτοσυνειδησία μου, και δίνουν τελικά μορφή και περιεχόμενο στην ίδια μου την ζωή. Γιατί δεν υπάρχει εξωτερικός κόσμος. Δεν υπάρχει καν έξω. Ούτε υπάρχει ένα εσώτατο άδυτο στο οποίο μπορώ να καταφύγω για να προστατευθώ από εχθρικές εξωτερικές δυνάμεις. Ο αντιλαμβανόμενος (νους) είναι μια όψη του αντιληπτού (σώμα) και αντιστρόφως· πρόσωπο και περιβάλλον αποτελούν συνέχεια το ένα του άλλου.

Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου 2010

Mαργαριτάρι

Τα δίθυρα αυτά μαλάκια ανήκουν στο γένος Μελεαγρίνη. Είναι φιλτρο-τροφoδότες• παγιδεύουν τα μόρια του νερού στην βλέννα ενός βραγχίου τους και από εκεί τα μεταφέρουν στο στόμα τους. Αναπνέουν χρησιμοποιώντας τα βράγχυα και τον μανδύα τους εξάγοντας οξυγόνο από το ύδωρ και αποβάλλοντας διοξείδιο του άνθρακα. Διαχωρίζονται σε φύλα, ωστόσο, μικροσκοπική εξέταση κηλιδών και ιστολογικές έρευνες έχουν παρατηρήσει αλλαγή φύλου σ' ορισμένους τύπους στρειδιών, προς το τέλος της περιόδου ωοτοκίας.
Ο μανδύας, μέρος του οργανισμού του στρειδιού, παρέχει αποθηκευτικό χώρο για τις θρεπτικές ουσίες που θα χρειαστεί για να επιβιώσει και οικοδομεί το εξωτερικό κέλυφος για προστασία. Το κέλυφος, αποτελείται από τρία στρώματα ασβεστίου που αναπτύσσονται μαζί με το μαλάκιο.

Τα επιθηλιακά κύτταρα που συναρμολογούν το κέλυφος, είναι και οι ουσιαστικοί παραγωγοί των μαργαριταριών. Όταν κάποιος εισβολέας, διαπεράσει ολόκληρο το κέλυφος και παρασύρει μαζί του, μερικά από τα επιθηλιακά κύτταρα του εξωτερικού μέρους του μανδύα, στο εσωτερικό του οργανισμού, τότε αυτά θα πολλαπλασιαστούν, θα εσωκλείσουν τον εισβολέα και σταθερά, θα τον επικαλύπτουν με ομόκεντρα, διαδοχικά στρώματα μαργάρου, ώσπου να ολοκληρωθεί το μαργαριτάρι. Η όλη διαδικασία δημιουργίας του μαργαριταριού αποτελεί για το στρείδι τρόπο άμυνας και εξολόθρευσης των παρασίτων που εισχωρούν σε αυτό.

Η διαδικασία αυτού του αμυντικού μηχανισμού σε βίντεο




Όσο λεπτότερα και πιο πολλά τα στρώματα του μαργαριταριού, τόσο καλύτερη είναι η στιλπνότητά του. Ο ιριδισμός, προκαλείται από τα διαδοχικά στρώματα ασβεστίου στην επιφάνεια των οποίων προσπίπτει το φως, ενώ η λάμψη τους εξαρτάται από την αντανάκλαση, την περίθλαση και την διάθλαση του φωτός στα ημιδιάφανα στρώματα.
Εμφανίζονται σε πολλά μεγέθη και σχήματα, που κυμαίνονται από την 6 εκ. Μελεαγρίνη η ακτινωτή (Pinctada Radiata), ως την 30 εκ. Μελεαγρίνη η Μέγιστη (Pinctada Maxima) των Νοτίων θαλασσών.
Η αξία τους καθορίζεται βάσει του μεγέθους τους και της προέλευσής τους· σπουδαιότερα θεωρούνται αυτά που προέρχονται από την άγρια φύση, τα οποία μπορούν να βρεθούν στα χρώματα του μαύρο, γαλαζωπό, μπρούτζινο, κρεμ, πρασινωπό, γκρι, ροζ, λιλά, αργυρόχρωμο, λευκό· ακολουθούν αυτά των θαλασσινών καλλιεργειών με τα πρόσθετα χρώματα του μωβ και του κίτρινου. Μικρότερης αξίας είναι τα παραγόμενα από τα μαργαριτοφόρα όστρακα του γλυκού νερού, τα μύδια, και βρίσκονται στο χρώμα του καφέ, του γαλαζωπού, του πρασινωπού, του γκρι, του λιλά, του μωβ, του ροζ, του λευκού και του κίτρινου.



Τα μαργαριτάρια ήταν γνωστά από την αρχαιότητα. Ο Μεγασθένης (4ος αιώνας π.Χ.), βρισκόμενος στην Ινδία ως πρέσβης του βασιλιά Σελευκίδη, γράφει πως «το νησί Ταπροβάνη (της Σρι Λάνκα) παράγει περισσότερη ποσότητα μαργαριταριών και χρυσού από ότι οι Ινδία».
Κατά τη Ρωμαική περίοδο, στόλιζαν τις γυναίκες των υψηλών τάξεων, ενώ η αξία τους εξυψώθηκε κατά την περίοδο του Ιουλίου Καίσαρα· λέγεται πως, η Κλεοπάτρα διέλυσε ένα μαργαριτάρι μέσα στο κρασί της και το ήπιε, για να αποδείξει τον έρωτά της στον Μάρκο Αντώνιο. Ο Ρωμαίος Στρατηγός Βιτέλλιος, χρηματοδότησε μια ολόκληρη πολεμική εκστρατεία, πουλώντας μόνο ένα από τα σκουλαρίκια μαργαριταριών της μητέρας του.

Οι πρώτοι που επιδόθηκαν στο κυνήγι μαργαριταριών ήταν οι Κινέζοι και οι Ινδοί. Αργότερα, την εποχή των Ανακαλύψεων, ο Περσικός κόλπος (Βενεζουέλα και Παναμάς), αναδείχθηκε σε μία από τις κυριότερες πηγές άγριων μαργαριταριών χάρη στα ταξίδια του Χριστόφορου Κολόμβου και του Βάσκο ντε Μπoλπόα.
Πριν να δημιουργηθούν οι καλλιέργειες των μαργαριταριών, προς το τέλος του 19ου αι., τα μαγαριτάρια ήταν σπάνια και πολύτιμα, διαθέσιμα μόνο στους αριστοκράτες και τους πολύ πλούσιους. Σήμερα, το 95% της παγκόσμιας αγοράς των μαργαριταριών συνίσταται σε καλλιέργειες και μόνο σε λιγοστές χώρες της Μέσης Ανατολής υπάρχει ενδιαφέρον για κυνήγι άγριων μαργαριταριών.
Το μυστικό της καλλιέργειας των μαργαριταριών, ανακαλύφτηκε από τους τρεις Ιάπωνες Kikichi Mikimoto, Tokichi Nishikawa και Tatsuhei Mise. Ο Mikimoto, εξαγόρασε τα δικαιώματα των άλλων δύο και ξεκίνησε μια τεράστια επιχείρηση, γνωστή ως «Mikimoto» που μέχρι σήμερα παραμένει το κέντρο των καλύτερων καλλιεργημένων μαργαριταριών στον Κόσμο. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται ονομάζεται Mise/Nishikawa προς τιμήν των άλλων δύο.
Ο Μικιμότο λέγεται ότι κατάπινε 2 μαργαριτάρια κάθε μέρα της ζωής του από την ηλικία των είκοσι, για την διατήρηση και την βελτίωση της υγείας του. Οι Κινέζοι τα χρησιμοποιούν ως συστατικά στα φάρμακά τους εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Ο Άγγλος φιλόσοφος Φραγκίσκος Βάκων (1561 - 1626) σύστησε το μαργαριτάρι σε σκόνη, διαλυμένο σε χυμό λεμονιού. Παρέχει ασβέστιο, μεταλλικά άλατα, αμινοξέα και βιταμίνη C.
Τα μαργαριτοφόρα στρείδια δεν είναι βρώσιμα, όμως βρίσκονται στη σύσταση χρωμάτων, φαρμάκων και καλλυντικών.

Αυτό το πολύτιμο πετράδι της γης κατείχε ξεχωριστή θέση σε αρκετές θρησκείες του κόσμου. Σύμφωνα με την Ινδουιστική μυθολογία, ο ίδιος Κρίσνα ανακάλυψε το πρώτο μαργαριτάρι το οποίο και χάρισε στην κόρη του την ημέρα του γάμου της ως σύμβολο αγνότητας και αγάπης.
Στην ισλαμική θρησκεία κατέχει ακόμα πιο υψηλή θέση, καθώς σύμφωνα με το Κοράνι, τα μαργαριτάρια θα είναι ένα από τα δώρα του Παραδείσου· γι’ αυτό και αναδείχθηκε σε σύμβολο της τελειότητας.
Και ο Χριστιανισμός υιοθέτησε το μαργαριτάρι ως σύμβολο αγνότητας και μάλιστα ο Ιησούς παρομοίασε το βασίλειο των Ουρανών με ένα μαργαριτάρι αμύθητης αξίας.
Τέλος, η βουδιστική λογοτεχνία το αναφέρει ως έναν από τους οκτώ θησαυρούς, σύμβολο των αγνών προθέσεων. Ακόμα, το θεωρούσαν ως το τρίτο μάτι ή την καρδιά του Βούδα.


Επιμέλεια : A.S.
---------------

Το Μαργαριτάρι στην Τέχνη



Johannes Vermeer - Girl with the Pearl Earring


William McGregor Paxton - Glow of Gold, Gleam of Pearl


Herbert Draper - The Water Baby

Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου 2010

Όλυμπος








Ὄλυμπε, ἀνήφορε τοῦ Δία,
τὸ χῶμα σου εἶναι μαῦρο
ζυμωμένο μ᾿ ὅλα τὰ χινόπωρα
τῶν καστανιῶν καὶ τῶν πλατάνων,
καὶ τὸ πόδι χώνεται βαθύτερα ἀπὸ τὸ ῾στραγάλι
γιὰ νὰ σ᾿ ἀνεβεῖ!

Ἀδιάκοπα
μὲ τὸ μαχαῖρι
-δαφνοτόμος
κισσοτόμος-
πρέπει νὰ κόβει τὸ στενό του μονοπάτι
μὲς ἀπ᾿ τὰ παλιούρια
ὅποιος γυρέψει νὰ σὲ ἰδεῖ!
Κι ἀπάνωθέ του σὰ λυροχορδὲς
οἱ κληματίδες ἀμποδᾶνε νὰ διαβεῖ


Άγγελος Σικελιανός, Ανεβαίνοντας τον Όλυμπο (Απόσπασμα)

Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου 2010

Σάββατο 4 Σεπτεμβρίου 2010

Δελφοί









Μ' εν' άσβηστο χαμόγελο ήρτα ως σ' εσάς, Δελφοί!
Ο πετρωτός ανήφορος, που μόφεγγε στα σκότη της νύχτας
οπού ανέβαινα την τρομερή κορφή,
δεν είδε, απ' ότε εσώριασε η αυλή σας, τέτοια νιότη!

Σαν πλάτανος εσειόντανε με τ'άστρα ο ουρανός'
κι άστραφτε απάνου ο Παρνασσός ώσμε το πέλαο κάτου,
κι απ' τ' άστρα κι από τ' άστραμμα ο νους μου ο φωτεινός
έβλεπε πέρα απ' της ζωής τη μοίρα ή του θανάτου...

Κι απ' την κραυγή του γερακιού στην άγρια λαγκαδιά
που εχύμα από τα πετρωτά στο πρώτο χαραμέρι,
ώσμε της γης και του έλατου την τρίσβαθη ευωδιά
που πλήθαινεν απόβροχο το αυγερινόν αγέρι,

ώσμε το νέφι πούβρεξε περαστικό,
σα δρυ που στάει σ' αιφνίδιο ανέμισμα την αυγινή δροσιά του,
το νου μου στον ανήφορο γητέψαν, για να βρει, γαλήνιος,
την αληθινή, θεϊκή κορμοστασιά του

και να σταθεί προσμένοντας να δει μες στη σιγή
τον ίδιο Απόλλωνα άξαφνα στον Παρνασσό να βγαίνει,
κι όλος ο αγέρας να σειστεί στην πλάση
ως μια πηγή που της ταράζει τα νερά μια Νύφη διψασμένη!


Άγγελος Σικελιανός, Δελφικός Ύμνος (Απόσμασπα)

Τετάρτη 18 Αυγούστου 2010

Ημερολόγιο Φρεσκάδας!

Οι παρακάτω πίνακες μας ενημερώνουν για την εποχή που τα λαχανικά, τα φρούτα και οι ξηροί καρποί ευδοκιμούν κι είναι φρέσκα ώστε να τα προτιμάμε και ποια εποχή είναι ακατάλληλη και πρέπει να τα αποφεύγουμε καθώς για την καλλιέργεια και την συντήρησή τους θα έχουν χρησιμοποιηθεί πολλά φυτοφάρμακα!



ΦΡΟΥΤΑ



ΛΑΧΑΝΙΚΑ



ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ - ΜΥΡΩΔΙΚΑ


Πηγή : Unilever