Τετάρτη 27 Ιουνίου 2012

Ιούνιος

Ο Ιούνιος (Junius) είναι ο πρώτος μήνας του καλοκαιριού και αριθμεί 30 ημέρες. Στο Ιουλιανό και Γρηγοριανό ημερολόγιο κατέχει την έκτη θέση, ενώ στο αρχαίο ρωμαϊκό την τέταρτη. Ετυμολογικά, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, πήρε το όνομα του από την ρωμαϊκή θεότητα Γιούνο (Juno) σύζυγο του Γιούπιτερ (Jupiter) • σε ελληνική αντιστοιχία πρόκειται για την θεά Ήρα, σύζυγο του Διός και προστάτιδα του οίκου και του γάμου, στην οποία είναι αφιερωμένος. Στις καλένδες του Ιουνίου τελούνταν εορτές προς τιμήν της θεάς στο Καπιτώλιο όπου δίδονταν ευχές. Οι ημέρες αυτές θεωρούνταν αποφράδες (nefasti) και ήταν μη εργάσιμες. Σύμφωνα με άλλη άποψη, το όνομα του μήνα οφείλεται στον Λεύκιο Ιούνιο Βρούτο, ο οποίος ανέτρεψε τον βασιλιά Ταρκύνιο τον Υπερήφανο το 510 π.Χ., εγκαθίδρυσε τον θεσμό της Υπατείας και έγινε ο πρώτος Ύπατος της Ρώμης. 


Στο αρχαίο αττικό ημερολόγιο ο Ιούνιος αντιστοιχούσε, κατά το ήμισυ, στον μήνα Σκιροφοριών. Πρόκειται για τον δωδέκατο μήνα ο οποίος ήταν αφιερωμένος στην Σκιράδα Αθηνά. Προς τιμὴν της εορτάζονταν την 12η ημέρα τα Σκιροφόρια • επιπλέον ήταν αφιερωμένα προς τιμήν του Θεού Ποσειδώνος Ερεχθέως, καθὼς και των Θεαινών της Ελευσίνος Δήμητρος και της κόρης της Περσεφόνης. Πρόκειται περί κατ' εξοχὴν γυναικείας εορτής, διαφαίνεται δε απὸ τα λόγια του χορού των Θεσμοφοριαζουσών του Αριστοφάνους. Η προέλευση της ονομασίας της εορτής υπήρξε αντικείμενο διαφωνιών κατά την αρχαιότητα: κάποιοι υποστήριζαν πως σκίρον καλείται το μέγα σκιάδειο της Θεάς, το οποίο μεταφέρεται διὰ μεγαλοπρεποὺς πομπής από τον βράχο της Ακροπόλεως στην τοποθεσία Σκίρον, όπου υπάρχει Ιερό της Αθηνάς Σκιράδος. 


Κατά μια άλλη άποψη, όπως γράφει ὁ Παυσανίας, ἡ τοποθεσία Σκίρον έλαβε την ονομασία της από τον Ήρωα Σκίρον, μάντη εκ Δωδώνης. Πολεμώντας με τους Ελευσινίους κατά των Αθηναίων του Ερεχθέως εφονεύθη στην μάχη και ετάφη πλησίον ενός χειμάρρου, όπου πήρε το όνομα του. Ωστόσο, η συνήθης ερμηνεία της λέξεως σκίρον κατά την αρχαιότητα είναι «σκληρή λευκή γη» η οποία θεωρείται ονομασία του γύψου. Σύμφωνα με μύθο, ο Θησέας επιστρέφοντας από την Κρήτη, κατασκεύασε είδωλο της Θεάς Αθηνάς από «λευκή γη» κι ετέλεσε πομπή θριάμβου μετ' αυτού. Κύριο στοιχείο της εορτής αποτελούσε η πομπή που ξεκινούσε από την Ακρόπολη, έφθανε ως το Δίπυλον, κατόπιν ακολουθούσε την Ελευσίνια Ιερὰ Οδὸ και κατέληγε στην τοποθεσία Σκίρον.

Η ακρόπολις των Αθηνών του L.v.Klenz

Της πομπής προΐσταντο η ιέρεια της Αθηνάς και ο ιερεύς του Ποσειδώνος, αμφότεροι από το παλαιό Αθηναϊκό ιερατικό γένος των Ετεοβουτάδων. Ο Πλούταρχος αναφέρει πως «Αθηναῖοι τρεῖς ἀρότους ἱεροὺς ἄγουσι, πρῶτον ἐπὶ Σκίρῳ, τοῦ παλαιοτάτου τῶν σπόρων ὑπόμνημα, δεύτερον ἐν τῇ Ῥαρίᾳ, τρίτον ὑπὸ πόλιν τὸν καλούμενον Βουζύγιον". Εικάζεται πως η τελετουργία των Σκίρων αφορά τελετή υπὲρ γονιμότητος των αγρών αλλὰ και των ανθρώπων, ιδίως των γυναικών. Για τον λόγο αυτόν η εορτή των Σκίρων περιελάμβανε εορτασμούς και προς τιμὴν της Δήμητρος.

 Μια ακόμη εορτή προς τιμήν της Αθηνάς με πιθανή σύνδεση με τα Σκίρα ήταν τα Αρρηφόρια. Όπως μαρτυρεί ο Παυσανίας, ο παρθένες οι οποίες ελάμβαναν μέρος στην ιερουργία προέρχονταν από αριστοκρατικές οικογένειες των Αθηνών και καλούνταν Αρρηφόροι, δηλαδή οι φέρουσες τα μυστικά. Κατοικούσαν για μια χρονική περίοδο πλησίον του Ναού της Αθηνάς, φορούσαν λευκό χιτώνα και χρυσά κοσμήματα και τρέφονταν με ένα ιδιαίτερο είδος άρτου, τον «ανάστατον». Όταν έφθανε ο καιρός της εορτής, οι Αρρηφόροι με απόλυτη μυστικότητα μετέφεραν σε κάνιστρα τα μυστικά ιερά τελετουργικά αντικείμενα της θεάς τα οποία θεωρούνταν σύμβολα γονιμότητας • κατά την θητεία παραμονής τους στον ναό, θεωρούνταν κόρες του Άρχοντος Βασιλέως των Αθηνών και συμμετείχαν στην ύφανση του Ιερού Πέπλου της Θεάς Αθηνάς. 

Σκηνή του Πέπλου από τον Παρθενώνα
 Βρετανικό μουσείο του Λονδίνου

Την 14η ημέρα τελούνταν τα Διιπόλια, πανάρχαια αττική εορτή προς τιμήν του Θεού Διός Πολιέως κατά την οποία θυσιαζόταν ένα βόδι στο ιερό του Δία στην ακρόπολη της πόλεως και αφιέρωναν πελάνους, ψωμί μικτό από σιτάρι και κριθάρι. Η τελετή είχε συμβολικό χαρακτήρα και καταδείκνυε την ιερότητα του αροτήρος βοός, του πλέον σημαντικού ζώου για την καλλιέργεια της γης. Η θυσία γινόταν μπροστά στο βωμό του θεού στην Ακρόπολη. Ο ιερέας έριχνε σιτάρι και κριθάρι στο βωμό και, όταν το βόδι τα έτρωγε, το σκότωνε με έναν πέλεκυ. Ο θύτης έφευγε και καθώς το ζώο θεωρούνταν ιερό, η υπόθεση του θανάτου του έπρεπε να εκδικαστεί. Απουσία του θύτη, καταδίκαζαν τον πέλεκυ και τον έριχναν στη θάλασσα. Το δέρμα του βοδιού ταριχευόταν και προσδενόταν σε άροτρο. Η γιορτή ονομάζεται και Βουφόνια, η οποία τελούνταν ξεχωριστά σε άλλες ελληνικές πόλεις κατά την αρχαιότητα. 
Τέλος, συναντάμε τα Διισωτήρια, εορτή τελούμενη στον Πειραιά προς τιμήν του Θεού Διός Σωτήρος κατά την οποία πραγματοποιούσαν πομπή και αγώνες νέων. 


ΕΟΡΤΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ 

Καθώς ο μήνας ήταν αφιερωμένος στην Ήρα, τελούνταν εορτές προς τιμήν της σε Ελλάδα και Ρώμη. Τον Ιούνιο οι Έλληνες γιόρταζαν τους γάμους της Ήρας με τον πατέρα των θεών, Δία. Ο Δίας για να ξαπλώσει με την πολυπόθητη γυναίκα του, έστρωσε χαλί από χλωρά ευωδιαστά λουλούδια • από τον μύθο αυτό προέρχεται η ευχή "Βίον ανθόσπαρτον", η οποία δίδεται στους γάμους έως σήμερα. Μάλιστα, ο Ιούνιος ως μήνας των ιερών γάμων των θεών, δεν θεωρείται κατάλληλος για γάμους μεταξύ των θνητών. Οι Ρωμαίοι δε, έπιναν πρωινό δροσερό νερό προς αποφυγήν των πολύδυμων και τερατωδών τοκετών, όπως όριζε ένας χρησμός.

 Για τους Ρωμαίους, επίσης, ήταν μήνας αφιερωμένος στους νέους, (ιουνιώρας - juniors), οι οποίοι ήταν κατάλληλοι για πόλεμο και ικανοί στα όπλα για να διαφυλάξουν την πατρίδα. Όταν οι Ρωμαίοι θέλησαν να βρουν χρήματα για τον πόλεμο με τους Ταραντίνους, ευχήθηκαν να τους βοηθήσει η προστάτιδα τους Ήρα και εκείνη τους μήνυσε ότι αν είναι δίκαιοι στα όπλα, δεν θα τους λείψουν και τα χρήματα. Όταν οι Ρωμαίοι κέρδισαν την μάχη δίκαια, τίμησαν την Ήρα ως θεά -σύμβουλο των οικονομικών του κράτους, και χάραξαν νόμισμα προς τιμήν της. Από όλες τις εορτές ξεχωρίζει αυτή του θερινού ηλιοστασίου κατά το οποίο πραγματοποιείται η θερινή τροπή του ηλίου με συνέπεια την μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου και επισήμως ξεκινά το καλοκαίρι (βλ. «καλοκαίρι»). 


ΕΘΙΜΑ & ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ

Χαρακτηριστικό του εορτασμού του θερινού ηλιοστασίου, σύμφωνα με το πανάρχαιο έθιμο, αποτελούσε το άναμμα φωτιάς στους δρόμους και ενώ πηδούσαν πάνω απ' αυτές έλεγαν: «Έφυγον κακόν, εύρον άμεινον».
Στο Βυζάντιο συνήθιζαν κατά την νουμηνία να ανάβουν φωτιές μπροστά στα σπίτια τους και να πηδάνε με σκοπό να εξασφαλίσουν υγεία και ευημερία.
Την συνήθεια αυτή την συναντάμε και στην Ρώμη. Οι Ρωμαίοι συνήθιζαν την πρώτη του έτους να ανάβουν φωτιές και να πηδούν όλοι, άνδρες και παιδιά καθώς και μητέρες, οι οποίες περνούσαν από πάνω τα βρέφη τους για αποτροπή κάθε κακού.

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδος γιορτάζεται αναλόγως. Την ημέρα αυτή άναβαν φωτιές, συνήθως σε σταυροδρόμια κατά γειτονιές, στις οποίες έκαιγαν απαραίτητα το μαγιάτικο στεφάνι

Στην Ίο, μικροί και μεγάλοι, πηδώντας τις φωτιές τις οποίες αποκαλούν «φωτάρες» κάνουν μια ευχή για καλή υγεία και απαλλαγή από το κακό. Η ευχή ήταν: «Πηδώ τον χρόνο τον παλιό και πάω στον πιο καλό». 
Στην Κέρκυρα τις φωτιές που ανάβουν τις ονομάζουν «Μπουμπούνες». Αυτοί που πηδούν τις φωτιές, ζώνουν την μέση τους με λυγαριά για να μην τους πονάει, και πηδούν τρεις φορές σταυρωτά βαστώντας ένα σίδερο στην μέση τους, για να είναι σιδερένιοι. Ένα ακόμη έθιμο είναι τα «Φρόκαλα». Αυτά ήταν σκούπες από θρούμπι ή θυμάρι, τα οποία έφτιαχναν τα παλιά τα χρόνια οι νοικοκυρές, τα τύλιγαν με δίκτυ και τα κρεμούσαν πάνω από τις πόρτες των σπιτιών μαζί με τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια. Τα «φρόκαλα» συμβόλιζαν το καθάρισμα από τα κακά και το δίκτυ την παγίδα για το κακό μάτι. Το βράδυ άναβαν τρείς φωτιές στην γειτονιά όπου τα έκαιγαν λέγοντας διάφορα ξόρκια. Στην φωτιά, επίσης, έριχναν και την παλιά ρίγανη, γιατί από την άλλη μέρα άρχιζαν να μαζεύουν φρέσκια και μυρωδάτη. 

Τον Ιούνιο, τον κατ’ εξοχήν μήνα του θερισμού, ακολουθούν αρκετά έθιμα ανά την Ελλάδα. Στον Δρυμό Θεσσαλονίκης, το πρώτο δεμάτι σταχυών που δένουν, το στήνουν όρθιο και το προσκυνούν, ενώ ο νοικοκύρης ρίχνει νομίσματα.Στο Μανιάκι Πυλίας αφήνουν ένα κομμάτι αθέριστο και λένε ότι είναι τα γένια του νοικοκύρη, τον οποίο σηκώνουν στα χέρια ψηλά και τον αφήνουν να πατήσει στην γη, μόνο αν τάξει στους θεριστές κρασί και κότα. Μεταξύ των εθίμων του θερισμού, αυτά που σχετίζονται με τα τελευταία στάχυα έχουν πολλά κοινά στοιχεία με άλλους ινδοευρωπαϊκούς λαούς. Σε μερικά μέρη άφηναν αθέριστα τα τελευταία στάχυα, ενώ σε άλλα έπλεκαν μια δέσμη, σε σχήμα σταυρού, που την έλεγαν χτένι ή ψαθί. Την εποχή της σποράς τα έτριβαν κι ανακάτευαν τους κόκκους τους με το καινούργια σπόρο. Το αθέριστο κομμάτι ήταν τα γένια του νοικοκύρη, «αφήνω του ζευγολάτη τα γένια» έλεγαν, ενώ σε άλλες περιοχές ονομάζονταν «τα γένια του Θεού».
Στην Κάρπαθο χαράσσουν με το δρεπάνι ένα κύκλο, που περιλαμβάνει τα τελευταία στάχυα. Στον κύκλο μπαίνει η νεαρότερη θερίστρια και πετάει επάνω το δρεπάνι της φωνάζοντας: «Και του χρόνου, καλαλωνεμένα, καλοφαωμένα, καλοπρουκισμένα!»
Στην Σκύρο σαν αποθερίσουν, αφήνουν δύο λημάρια αποθέρι στο χωράφι για χαρά του χωραφιού και για να φάνε τα πουλιά και τα αγρίμια. Τα παλιά χρόνια αυτός που θέριζε το σιτάρι, έκοβε λίγο το χέρι του για να στάξει αίμα στο χωράφι. Ήταν ένα είδος προσφοράς-θυσίας στον δαίμονα του σιταριού, σαν αντάλλαγμα για τον καρπό που του πήραν.
Στο Νέο Σούλι Σερρών ζύμωναν με το πρώτο αλεύρι της νέας σοδειάς το τζιτζιρίκλινο, το οποίο ήταν ένα μικρό καρβέλι με μια τρύπα στη μέση, όπου έβαζαν ένα κλωνάρι βασιλικό. Καθώς το πήγαιναν στην βρύση της γειτονιάς και πριν το τοποθετήσουν, έκοβαν βιαστικά μικροί μεγάλοι, από ένα κομμάτι. Παράλληλα ακουγόταν και η ευχή: «όπως τρέχ’ του νιρό, να τρέχ’ κι του μπιρικέτ’ ». Ό,τι απέμενε, το άφηναν στην μια εσοχή της βρύσης, για να το φάει ο τζίτζικας το χειμώνα.


ΔΗΜΩΔΕΙΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ & ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ

 Ο Ιούνιος είναι ο μήνας του θερισμού και πολλών άλλων γεωργικών εργασιών. Η πλέον διαδεδομένη ονομασία του είναι «θεριστής», η οποία συνδέεται άμεσα με την ωρίμανση και τον θερισμό των σιτηρών. Στην Θράκη, μάλιστα, τον ονομάζουν Δρεπανά και στην Πελοπόννησο Δρεπανιάρη. Επίσης καλείται Πρωτόλης ή Πρωτογιούλης, δηλ. πρώτος μήνας και αρχή του καλοκαιριού.

Σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδος ο Ιούνιος έχει την δική του ξεχωριστή ονομασία. Στην Βόρεια Ελλάδα ο Ιούνης αναφέρεται ως Κερασάρης όπως και στα Γρεβενά, ενώ οι Πόντιοι τον αποκαλούν Κερασινό (Κερασινόν στα Ποντιακά), αφού αυτή την περίοδο ωριμάζουν τα κεράσια. 

Από το λαϊκό ρήμα ερινιάζω ή ορνιάζω, το οποίο σημαίνει γονιμοποιώ ήμερη συκιά, με κλαδί αγριοσυκιάς, του δίνει την ονομασία Ερινιαστή, Ορνιαστή στην Άνδρο, Ρινιστή στην Πάρο αλλά και Απαρνιαστή στην Νάξο, την Κύθνο σε άλλα μέρη της Ελλάδος. 
Στην Κάλυμνο τον καλούν Αλυθτσατσή, ενώ τον ακούμε και ως Τζιτζικάρη, λόγω της δυναμικής παρουσίας των τζιτζικιών. 
Στις 24 του μηνός, σε πολλά μέρη της Ελλάδος γιορτάζεται η γιορτή του «Τ’ Αϊ-Γιαννιού του Λαμπαδάρη», εξ ου και το όνομα που δίνεται στον Ιούνιο «Αϊ-γιαννίτης» ή «Αγιογιαννίτης». Η γιορτή του είναι ταυτισμένη με δύο κύκλους εθίμων: με τον Κλήδονα αλλά και με τις φωτιές που ανάβονται την παραμονή της εορτής, απ' όπου προέρχονται και οι προσωνυμίες «Φανιστής» και «Ριζικάρης», αλλά και «Ριγανάς» επειδή εκείνη την ημέρα μάζευαν ρίγανη.
Τέλος, εξαιτίας του θερινού ηλιοστασίου, το επονομαζόμενο «λιοτρόπι» από τον λαό μας, πήρε το όνομα «Λιοτρόπης». 

 Γνωστές δημώδεις παροιμίες είναι οι ακόλουθες :

 «Αρχές του θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή»

 «Ο Μάης θέλει το νερό κι ο θεριστής το ξύδι»

 «Όποιος έχει την κατάρα του παππού, πάει τον Μάη εργάτης κι όποιος έχει του πρωτόπαππου πάει τον Ιούνιο».

 «Από το θέρος ως τις ελιές δεν απολείπουν οι δουλειές»

«Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξίδι» [δηλ. Το κρασί που μπαίνει στα βαρέλια τον Οκτώβρη, ωριμάζει το Γενάρη αλλά τον Ιούνιο έχει γίνει πια ξίδι]

 «Θέρος, τρύγος, πόλεμος ...και στο αλώνισμα χαρές!»

 «Θέρος, τρύγος, πόλεμος, στασιό δεν έχουν» [δηλ. Ο θερισμός, ο τρύγος και ο πόλεμος δεν επιτρέπουν ξεκούραση, μέχρι να τελειώσουν]

«Θέρος, τρύγος, πόλεμος, αποσταμό δεν έχουν»

 «Μάρτης έβρεχε, θεριστής εχαίρονταν»

«Μάρτης έβρεχε, Θεριστής τραγούδαγε»

 «Μη σε γελάσει ο βάτραχος και το χελιδονάκι, αν δε λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είν' καλοκαιράκι»

«Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη (Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα»

 «Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή»

«Τον Ιούνιο αφήνουν το δρεπάνι και σπέρνουν το ρεπάνι»



 Ο Ιούνιος στην τέχνη


 Φωτογραφία



Tάκης Τλούπας


Τάκης Τλούπας - Θερισμός


Νelly's - Θέρισμα



 Ζωγραφική 


Flaming June - Fredrick Lord Leighton


June - Leandro Bassano


Red June - Lauri Blank


Flowers of June - Sir Thomas Francis Dicksee

Σάββατο 23 Ιουνίου 2012

Καλοκαίρι



Η εποχή με τις θερμότερες ημέρες του έτους είναι το καλοκαίρι, το οποίο αποτελεί μια εκ των τεσσάρων εποχών της εύκρατης ζώνης. Παρεμβάλλεται μεταξύ της ανοίξεως και του φθινοπώρου, ωστόσο η ημερομηνία έναρξης του ποικίλλει ανάλογα το κλίμα, τον πολιτισμό και την παράδοση.

Στην μετεωρολογία το καλοκαίρι καθορίζεται συμβατικά ως η περίοδος που περιλαμβάνει, για το Βόρειο ημισφαίριο, τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο • η διάρκεια του εκτείνεται από το θερινό ηλιοστάσιο έως την φθινοπωρινή ισημερία. Κύριο στοιχείο του καιρού είναι το ζεστό ξηρό κλίμα και οι υψηλές θερμοκρασίες αλλά αυτό δεν συμβαίνει σε όλες τις περιοχές: στα τροπικά και υποτροπικά κλίματα επικρατεί υγρή περίοδος η οποία συνδέεται με την εποχιακή αλλαγή των ανέμων ενώ στην ινδική λεκάνη του Βορρά συναντάμε τους θερινούς μουσώνες οι οποίοι πολλές φορές συνοδεύονται από καταρρακτώδεις βροχές και καταιγίδες.




 ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ 


Αστρονομικά υπολογίζεται ως εναρκτήρια ημέρα του καλοκαιριού η 21η Ιουνίου, ημέρα κατά την οποία ο Ήλιος φτάνει στο βορειότερο σημείο της εκλειπτικής και αρχίζει να κατέρχεται προς τον ουράνιο ισημερινό. Το σημείο αυτό ονομάζεται θερινή τροπή και μάλιστα μερικές ημέρες πριν και μετά την τροπή, ο Ήλιος φαίνεται να αργοστέκει πάνω στην εκλειπτική και το σημείο αυτό ονομάζεται θερινό ηλιοστάσιο • η λέξη δε, προέρχεται από το λατινικό solistitium το οποίο σημαίνει «ήλιο-σταμάτημα».

Τα αρχαία γερμανικά φύλλα το αποκαλούσαν «Litha» ενώ στην Σουηδία ονομαζόταν «Midsommar» και εορτάζεται από τα αρχαία χρόνια προς τιμήν της γονιμότητος. Και στην αρχαία Γαλατία, ο εορτασμός του ονομαζόταν «γιορτή της Επόνα» θεότητα της γονιμότητος και προστάτιδα των αλόγων. Στην Δανία καλείται «Sankt hans» • είναι η ημέρα όπου οι μεσαιωνικοί σοφοί άνδρες και οι γυναίκες (οι γιατροί εκείνου του χρόνου) συγκέντρωναν τα ειδικά χορτάρια ώστε να θεραπεύσουν τους ανθρώπους για το υπόλοιπο του έτους. Τέλος, στην Νορβηγία λέγεται Sankthansaften • υπάρχει δε μια συνήθεια να τελούνται πλαστοί γάμοι μεταξύ ενηλίκων και παιδιών συμβολίζοντας έτσι την άνθηση της νέας ζωής.

Midsummer - Albert Moore

Στην αρχαιότητα, η ημερομηνία του θερινού ηλιοστάσιου ήταν μια σημαντική πηγή στην καθοδήγηση των ανθρώπων περί οργανώσεως και συγκομιδής των καλλιεργειών τους. Εξάλλου τους επέτρεπε να κατανοούν τις καιρικές συνθήκες οι οποίες επρόκειτο να επικρατήσουν. Επίσης, θεωρείται παραδοσιακή ημέρα για γάμους.
Όλοι οι λαοί στην θρησκευτική τους παράδοση συνέδεσαν το φως του Ηλίου με την ανώτερη πνευματική κατάσταση που μπορεί να περιέλθει ο άνθρωπος. Οι περισσότερες θρησκείες και οι μυστικιστικές δοξασίες θέσπισαν πανηγυρικούς εορτασμούς για τον Θεό Ήλιο και ο,τι αυτός συμβολίζει. Εξαιρετικά σημαντικοί είναι οι εορτασμοί σε ολόκληρη την Ευρώπη, κυρίως στο βόρειο τμήμα της, Φινλανδία, Σουηδία αλλά και Μεγάλη Βρετανία κ.α..

Μάλιστα, κάθε χρόνο στην Βρετανία στις 21 Ιουνίου συγκεντρώνεται χιλιάδες κόσμου στο μεγαλιθικό μνημείο του Στόουνχετζ στην Νότιο Αγγλία • μερικοί πιστεύουν ότι χτίστηκε αποκλειστικά για τον λόγο αυτό. Την ημέρα του θερινού ηλιοστασίου ανάβουν φωτιές τις οποίες διατηρούν όλη την νύκτα για να δηλώσουν την πίστη τους στον ζωοδότη Ήλιο αλλά και για να προστατευθούν από τα κακά πνεύματα, τις μάγισσες και άλλες κακές δυνάμεις.
Ανάλογες φωτιές ανάβουν, τόσο στην Φιλανδία δίπλα στις όχθες των λιμνών, τις οποίες αποκαλούν ukko προς τιμήν του παλαιού φιλανδού ομώνυμου θεού τους, όσο και στην Λετονία ενώ παράλληλα τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια και καίνε στεφάνια - κορώνες τα οποία είναι φτιαγμένα από λουλούδια για τις γυναίκες και από βελανιδιά για τους άνδρες.

Και στην Ελλάδα οι φωτιές σχετίζονται με αυτές των ηλιακών τροπών οι οποίες συνηθίζονται σ’ όλους τους Ινδοευρωπαϊκούς λαούς. Επιπλέον, η πυρολατρεία συνδέεται με το έθιμο του πρωτομαγιάτικου στεφανιού · συνηθίζεται να ανάβουν φωτιά μ’ αυτά και ενώ πηδούν την φλόγα τραγουδούν : "να πηδήξω την φωτιά να μη με πιάσει αρρωστιά" ή "αφήνω τον κακό (ή τον καλό) τον χρόνο, πάω στον καλύτερο" και άλλα όμοια. Σε κάποιες περιοχές καθώς πηδούν την φλόγα τραγουδούν "όξω ψύλλοι και κοργιοί, μέσα η ρώγα η χρυσή".


Τέλος, στην αρχαία Αθήνα το αθηναϊκό ημερολόγιο είχε σαν αφετηρία την πρώτη νέα σελήνη μετά το θερινό ηλιοστάσιο. Στην διάρκεια αυτού του μήνα λάμβαναν χώρα οι Ολυμπιακοί αγώνες κάθε τέσσερα χρόνια. Οι Σπαρτιάτες τελούσαν τα Υακίνθεια προς τιμή του Υάκινθου τον οποίον άθελά του σκότωσε ο θεός Απόλλων κτυπώντας τον με τον δίσκο. Οι Λακεδαιμόνιοι σύμφωνα με τον Ξενοφώντα διέκοπταν ακόμη και τις εκστρατείες τους για να λάβουν μέρος στις εορτές αυτές.


Δημώδεις παροιμίες

Το καλοκαίρι έχει βαθιές ρίζες στην ελληνική παράδοση. Ο καλός καιρός, από όπου ετυμολογικά προέρχεται η λέξη, αποκαλύπτει την λαχτάρα των ανθρώπων της ελληνικής υπαίθρου να λυτρωθούν από το κρύο και τα προβλήματα του χειμώνα. Πρόκειται για την κατ εξοχήν εποχή της συγκομιδής και της επεξεργασίας των δημητριακών, εργασίες οι οποίες έδωσαν το όνομα τους στους δύο πρώτους μήνες του καλοκαιριού, Ιούνιος ο Θεριστής και Ιούλιος ο Αλωνάρης.



Γνωστές δημώδεις παροιμίες για την εποχή του καλοκαιριού είναι οι εξής :

«Από Μάρτη καλοκαίρι και από Αύγουστο χειμώνα».

«Από το θέρος ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές»

«Θέρος , τρύγος , πόλεμος ....και στο αλώνισμα χαρές»

«Αγκάθια του καλοκαιριού, μαρούλια του χειμώνα»

«Καλοκαίρι ηλιοπαρμένος, το χειμώνα μουσκεμένος, είσαι πάντα προκομμένος»

 «Καλοκαιριού παλιούρια, χειμώνα μαρούλια»

«Μη σε γελάσει ο βαθρακός και το χελιδονάκι, αν δε λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είν’ καλοκαιράκι»

«Του καλοκαιριού το δείπνο, νοστιμίζει χωρίς λύχνο»



ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ 


Μουσική 

Στην μουσική, συναντάμε το «καλοκαίρι», μέσα από την γνωστή σύνθεση του Antonio Vivaldi «Οι Τέσσερις Εποχές».




Λογοτεχνία

« Όνειρο θερινής νυκτός »

To Όνειρο Θερινής Νυκτός είναι μια ρομαντική κωμωδία και ένα από τα γνωστότερα έργα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Περιγράφει τις περιπέτειες τεσσάρων νεαρών Αθηναίων και μιας ομάδας ερασιτεχνών ηθοποιών, την σχέση τους με τον Δούκα της Αθήνας Θησέα και και της βασίλισσας των Αμαζόνων, Ιππολύτης καθώς και την διαμάχη ανάμεσα στον βασιλιά των Ξωτικών Όμπερον και την βασίλισσα Τιτάνια. 




Ποίηση

Σῶμα τοῦ καλοκαιριοῦ - Οδυσσέας Ελύτης

Ὢ σῶμα τοῦ καλοκαιριοῦ γυμνὸ καμένο
Φαγωμένο ἀπὸ τὸ λάδι κι ἀπὸ τὸ ἀλάτι
Σῶμα τοῦ βράχου καὶ ῥῖγος τῆς καρδιᾶς
Μεγάλο ἀνέμισμα τῆς κόμης λυγαριᾶς
Ἄχνα βασιλικοῦ πάνω ἀπὸ τὸ σγουρὸ ἐφηβαῖο
Γεμᾶτο ἀστράκια καὶ πευκοβελόνες
Σῶμα βαθὺ πλεούμενο τῆς μέρας!



Ζωγραφική


joyous summer - philip hermogenes calderon


Dupre Julien - A Milkmaid With Her Cows On A Summer


Summer  - Pierre Puvis de Chavannes


Summer - Walter Crane


john-george naish - midsummer-fairies


Summer - jules breton.

Δευτέρα 11 Ιουνίου 2012

Ορφικός Ύμνος Ουρανού


Ὀρφικός Ὕμνος Οὐρανοῦ
(θυμίαμα λίβανον)

 

Οὐρανὲ παγγενέτωρ, κόσμου μέρος αἰὲν ἀτειρές,
πρεσβυγένεθλ', ἀρχὴ πάντων πάντων τε τελευτή,
κόσμε πατήρ, σφαιρηδὸν ἑλισσόμενος περὶ γαῖαν,
οἶκε θεῶν μακάρων, ῥόμβου δίνῃσιν ὁδεύων,
οὐράνιος χθόνιός τε φύλαξ πάντων περιβληθείς,
ἐν στέρνοισιν ἔχων φύσεως ἄτλητον ἀνάγκην,
κυανόχρως, ἀδάμαστε, παναίολε, αἰολόμορφε,
πανδερκές, Κρονότεκνε, μάκαρ, πανυπέρτατε δαῖμον,
κλῦθ' ἐπάγων ζωὴν ὁσίαν μύστῃ νεοφάντῃ. 

 ----------------


Ουρανέ πού εγέννησες τα πάντα και είσαι
πάντοτε μέρος του κόσμου ακατάβλητον.
πρωτότοκε, ή αρχή των πάντων και το τέλος των πάντων
κυρίαρχε του κόσμου, πού ελίσσεσαι γύρω από την γήν ωσάν σφαίρα 
και είσαι ή κατοικία των μακαρίων θεών και περιοδεύεις με κυκλικάς
περιστροφας ωσάν σβούρα
και ανεδείχθης (ανέλαβες) ως φύλαξ όλων και
εις τον ουρανόν και εις την γήν
εις τα στήθη σου έχεις την φοβεράν ανάγκην της φύσεως,
συ πού έχεις κυανοϋν χρώμα (πού είσαι κυανόχρους) ακατάβλητος,
πολυποίκιλος, πολυειδής.
συ πού βλέπεις τα πάντα και είσαι τέκνον του Κρόνου, 
μακάριος, υπεράνω όλων, 
άκουσε με και φέρε (δοσε) ίεράν ζωήν εις τον μύστην τον νέον.










Τετάρτη 6 Ιουνίου 2012

Φράουλα

Η φραουλιά (Fragsris chiloensis) είναι ένα μικρό φυτό της οικογένειας των Ροδοειδών (Rosaceae).
Στην Ευρώπη καλλιεργήθηκε πρώτη φορά τον Μεσαίωνα στην Ρώμη κι ήταν γνωστή μόνο μια ποικιλία από τις Άλπεις· τον 18ο αιώνα έφτασαν από την Αμερική και την Χιλή άλλες ποικιλίες μεγαλύτερου καρπού και μετά από διάφορες διασταυρώσεις φτάνουμε στην σημερινή φράουλα. 
Είναι πολυετές ποώδες ή αναρριχώμενο φυτό, με λευκά άνθη που εμφανίζονται τον Μάιο και τον Ιούνιο. Η καρποφορία ξεκινά - ανάλογα με την ποικιλία - από τον Απρίλιο και φθάνει μέχρι και το φθινόπωρο. Ο καρπός της φράουλας είναι κόκκινος, λαμπερός με μικρούς κίτρινους κόκκους και τριχίδια και συνοδεύεται από τρία πράσινα φυλλαράκια.
Ο κόκκινος αυτός ζουμερός καρπός έχει εξαιρετικά οφέλη για την υγεία μας. Πλούσια σε βιταμίνη Α, C και σε Κάλιο προστατεύει από την αρθρίτιδα και την οστεοπόρωση, βοηθά στην πρόληψη κατά του καρκίνου, και σε συνδυασμό με την μεγάλη περιεκτικότητά της σε φαινόλες προστατεύει από καρδιαγγειακές παθήσεις και εξισορροπεί την αρτηριακή πίεση. Η ισχυρή αντιοξειδωτική δράση της και οι φυτικές ίνες που περιέχει βοηθούν στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και συμβάλλει στην αποτοξίνωση του οργανισμού. Τέλος, χρησιμοποιείται ευρέως σε καλλυντικά, καθώς τονώνει και απαλύνει την επιδερμίδα.
Η κατανάλωση φράουλας αντενδείκνυται σε όσους πάσχουν από έλκος, φλεγμονή των εντέρων και σπαστική κολίτιδα, ενώ μπορεί να ευθύνεται για αλλεργικά εξανθήματα, εξαιτίας του χνουδιού φέρει έχει στην επιφάνειά της. Προσεκτικοί στην κατανάλωσή της πρέπει να είναι κι όσοι πάσχουν από νεφρική νόσο, θυρεοειδή ή αντιμετωπίζουν προβλήματα με την χοληδόχο κύστη. 
Διατροφική αξία (1 φλυτζάνι φράουλες):
Ενέργεια 46 kcal, Πρωτεΐνες 0,96 γρ., Υδατάνθρακες 11,06 γρ., Φυτικές ίνες 2,9 γρ., Σίδηρος 0,59 mg, Νάτριο 1 mg, Ασβέστιο 23 mg, Μαγνήσιο 19 mg, Φώσφορος 35 mg, Βιταμίνη A 17 IU, Βιταμίνη C 84,7 mg, Κάλιο 220 mg, Νιασίνη 0,556 mg.


Συντήρηση και Κατανάλωση

Oι φράουλες είναι ευαίσθητο φρούτο, γι’ αυτό καλό είναι να καταναλώνονται το συντομότερο δυνατόν και να μην τις αφήνετε σε θερμοκρασία δωματίου για πολύ ώρα. Χωρίς να τις πλύνετε τις τοποθετείτε σε γυάλινο δοχείο και τις διατηρείτε στο ψυγείο· να τις πλένετε με άφθονο νερό λίγο πριν τις καταναλώσετε.  

Καλλιέργεια Φράουλας 

Οδηγίες για την καλλιέργεια φράουλας σε γλάστρα ή στον κήπο http://kalliergo.gr/


Μαρμελάδα Φράουλα "Θαλλώ"

Συστατικά: Φράουλες (βιολ.), Ζάχαρη, Βανίλια, Λεμόνι

ΣΥΝΤΑΓΗ
4 κιλά φράουλες
1,5 κιλό ζάχαρη
1 κουτ.γλ. βανίλια
1 φέτα λεμόνι

- Πλένουμε πολυ καλά τις φράουλες,βγάζουμε το κοτσανάκι και τις κόβουμε στη μέση.
- Τις βάζουμε μέσα σε μια κατσαρόλα, μαζί με την ζάχαρη,την βανίλια κ το λεμόνι.
- Έχουμε χαμηλή στάθμη της θερμοκρασίας και ανακατεύουμε ανα τακτά διαστήματα.
- Μόλις πάρει βράση, λιώνουμε τις φράουλες, αν θέλουμε να εχει κομματάκια απλώς τις κόβουμε σε μικρότερα κομμάτα.
- Μόλις πήξει,το βγάζουμε απ' την φωτιά, βγάζουμε την φέτα λεμονιού και το αφήνουμε να κρυώσει.
- Αποστειρώνουμε τα βαζάκια, βάζουμε την μαρμελάδα και κλείνουμε καλά.


Λικέρ Φράουλα "Θαλλώ"

Συστατικά: Φράουλες, Βότκα, Ζάχαρη, Λεμόνι

ΣΥΝΤΑΓΗ

1 κιλό φράουλες
600 ml βότκα
500 γρ ζάχαρη (και λιγότερο, αναλόγως πόσο γλυκό το θέλουμε)
Φλούδες λεμονιού

- Πλένουμε τις φράουλες και τις κόβουμε στην μέση. Τις βάζουμε σ' ένα γυάλινο δοχείο που κλείνει, μαζί με την ζάχαρη, την βότκα και τις φλούδες λεμονιού και τις τοποθετούμε στο ψυγείο για 3 μέρες. 
- Ανακινούμε το δοχείο 2-3 φορές την μέρα για να λιώσει η ζάχαρη. (Αν δεν έχει λιώσει την τρίτη μέρα, ανακατεύουμε). 
- Περνάμε το λικέρ από τουλπάνι και το βάζουμε στα μπουκαλάκια. 

Σερβίρεται κρύο.


Κυριακή 3 Ιουνίου 2012

Δελτίο Οικολογικών & Περιβαλλοντικών Εκδηλώσεων - Ιούνιος 2012

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος 




  • Γιορτή για το Περιβάλλον στο Πάρκο Τρίτση

Το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα «Στο βάθος… Κήπος!» γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος στο Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης "Αντώνης Τρίτσης".

 • 11.30 -14.30 Ενημέρωση περί του Περιβαλλοντικού Προγράμματος.Τα παιδιά θα μάθουν για τις βασικές αρχές κηποτεχνίας, το ξεβοτάνισμα, την φροντίδα και το πότισμα των φυτών, για τον κύκλο του νερού, τους τρόπους εξοικονόμησης και την αξία του κ.α.

• 13.00 -14.00 Διαγωνισμός στις "Ελιοδρομίες" (για μικρούς και μεγάλους). Ο νικητής παίρνει συμβολικό δώρο ένα βαζάκι βιολογικές!
Σημείο συνάντησης: Κτίριο Natura




  • Εβδομάδα Περιβάλλοντος 2012 στην Λαμία


Τρίτη 5 Ιουνίου 2012
Εγκαίνια 1ης Ανθοκομικής Έκθεσης Λαμίας, ώρα 11.00πμ, Πλατεία Πάρκου
Η πρώτη ανθοκομική έκθεση του Δήμου Λαμιέων είναι γεγονός!Στο χώρο της έκθεσης θα λειτουργεί περίπτερο του Δήμου το οποίο θα ενημερώνει για την κομποστοποίηση.
Εγκαίνια Έκθεσης Φωτογραφίας «Η Λαμία και το περιβάλλον της», ώρα 20.00
Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Λαμιέων (Λεωνίδου 9-11)
Πέμπτη 7 Ιουνίου 2012
Πόρτα Πόρτα Ανακύκλωση με την συμμετοχή των παιδιών. Επισκέψεις Ενημέρωσης με τη βοήθεια των μαθητών των σχολείων μας σε γειτονιές της πόλης με θέμα την ανακύκλωση.
Παρασκευή 8 Ιουνίου 2012
Εθελοντική Δράση «Καθαρίζουμε τις πινακίδες της πόλης μας», ώρα 9.00 Πλατεία Ελευθερίας Καθαρίζουμε τις πινακίδες και των σήματα του κώδικα οδικής κυκλοφορίας.
Κυριακή 10 Ιουνίου 2012 
Βόλτα στον Ποδηλατόδρομο της Πόλης, ώρα 09:00
Περιήγηση στον ποδηλατόδρομο της Πόλης με τερματισμό το Πάρκο αναψυχής ΄΄Τσαλτάκη΄΄ όπου για τέσσερις ώρες θα λειτουργεί το Λούνα Πάρκ της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης.