Τρίτη 30 Οκτωβρίου 2012

Καλέντουλα η φαρμακευτική (Calendula officinalis)


Πρόκειται για μονοετές φυτό το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Σύνθετων (Asteraceae) με καταγωγή την Κεντρική και Νότια Ευρώπη. Τα άνθη της είναι κίτρινα ή πορτοκαλί και το ύψος της φθάνει τα 60 εκατοστά. Προσαρμόζεται εξαιρετικά σε δύσκολες συνθήκες, ενώ ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο.

Από ετυμολογικής απόψεως, φέρεται να έχει πάρει το όνομα της από την λατινική λέξη kalendae, η οποία ερμηνεύεται ως "η πρώτη ημέρα του μήνα". Λέγεται πως ονομάστηκε έτσι διότι οι Ρωμαίοι παρατήρησαν ότι άνθιζε τις πρώτες ημέρες κάθε μήνα. 

Στην γλώσσα των λουλουδιών, η καλέντουλα συμβολίζει την λαμπρότητα της νίκης ·εξάλλου η κεφαλή του άνθους στρέφεται προς τον ήλιο ακολουθώντας την πορεία του. Επίσης, η καλέντουλα αποτελούσε ένα από τα ιερά λουλούδια της αρχαίας Ινδίας. Μάλιστα, σχημάτιζαν γιρλάντες δένοντας τους μίσχους με τα άνθη και τις τοποθετούσαν γύρω από τον λαιμό των ιερών αγαλμάτων. 



ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

H καλέντουλα χρησιμοποιούνταν στον αρχαίο ελληνικό, ρωμαϊκό και ινδικό πολιτισμό ως θεραπευτικό βότανο, αλλά και ως συστατικό σε καλλυντικά και φαγητά· υπάρχουν αναφορές οι οποίες υποστηρίζουν πως κατά την αρχαιότητα οι Έλληνες και οι Πέρσες χρησιμοποιούσαν τα πέταλα του άνθους της σε κάποια από τα εδέσματα τους. Επιπλέον, οι λαοί της Κεντρικής Ευρώπης συνήθιζαν να προσθέτουν άνθη καλέντουλας στις σούπες για να τις «αρωματίσουν». 
Αργότερα, την εποχή του Μεσαίωνα η χρήση του φυτού ήταν διαδεδομένη όχι μόνο στους κήπους των μοναστηριών άλλα και στον λαό. Με αυτό αντιμετώπιζαν πονόδοντους, παθήσεις του στομάχου, της χολής και του συκωτιού, ενοχλήσεις της εμμηνόρροιας καθώς και ευλογιά. Επίσης, οι γυναίκες της εποχής χρησιμοποιούσαν τα άνθη της καλέντουλας για να βάφουν τα μαλλιά τους. 

Στην εποχή μας αυτές οι χρήσεις έχουν εγκαταλειφθεί, όχι όμως και αυτές που αφορούν στην δράση της ως άριστο επουλωτικό. Ως μέλος της οικογένειας των Συνθέτων, περιέχει πικρές, βλεννώδεις χρωστικές, αιθέρια έλαια, σαπωνίνες, φλαβονοειδή, πεντακυκλικές αλκοόλες (καλεντουλαδιόλη), αλκαλοειδή, βιταμίνη C, ασβέστιο, καροτένια - που είναι πρόδρομα μόρια της βιταμίνης Α - και σημαντικές ποσότητες πυριτίου και άλλων στοιχείων, τα οποία την καθιστούν ως το αποτελεσματικότερο βότανο για την αντιμετώπιση δερματικών προβλημάτων και πληγών καθώς και σε περιπτώσεις ανάπλασης νέων ιστών.

Καλέντουλα της Αχαϊκής υπαίθρου

Η καλέντουλα χρησιμοποιήθηκε στην παραδοσιακή ιατρική, από τον 12ο κιόλας αιώνα, σαν αντισπασμωδικό, ιδιαιτέρως για το στομάχι, την δυσμηνόρροια, σαν τονωτικό του ήπατος, αλλά και ως εφιδρωτικό, αντιεμετικό, αντισκορβουτικό κ.α.

Στην σύγχρονη βοτανοθεραπεία, από τα άνθη ή τα πέταλα του φυτού, παρασκευάζονται : αλοιφή, έλαιο, βάμμα καθώς και αφέψημα. Εξαιρετικά χρήσιμο αποτελεί το έλαιο της καλέντουλας το οποίο είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή και καροτενοειδή, ουσίες με ευεργετικές για το δέρμα ιδιότητες. Aποτελεί εξαιρετική βάση για κρέμες, φυτικές λοσιόν και άλλα καλλυντικά προϊόντα. Mπορεί να εφαρμοστεί απευθείας στο δέρμα και θεωρείται ιδανικό λάδι για μασάζ αρωματοθεραπείας, καθώς αποτελεί άριστο φορέα που επιδέχεται την προσθήκη επιπλέον αιθέριων ελαίων. Βοηθά στην θεραπεία ήπιων δερματικών ερεθισμών που οφείλονται στον κρύο αέρα και στις απότομες εναλλαγές της θερμοκρασίας. Επίσης, συνιστάται στην περιποίηση της ακμής, της φλεβίτιδας, των εκζεμάτων και των κρεατοελιών. 

Το βάμμα της καλέντουλας χρησιμοποιείται σε επιθέματα για πληγές, σε γαργάρες για φαρυγγίτιδα (1-2 κουταλιές σε μισό ποτήρι νερό) ή για κολπικές πλύσεις (2 κουταλιές σε μισό λίτρο αποστειρωμένο νερό). 

Η κρέμα καλέντουλας είναι κατάλληλη για δερματίτιδες και ερεθισμούς του δέρματος, καθώς και για χρήση σε βρεφική και παιδική επιδερμίδα. 

Επιπλέον, κομπρέσες με τσάι ή αραιωμένο βάμμα μπορούν να θεραπεύσουν πληγές που επουλώνονται δύσκολα, μολύνσεις των νυχιών, εγκαύματα, αποστήματα, ουλές και έλκη των κνημών. 

Τέλος, η καλέντουλα θεωρείται εξαιρετικό βότανο για το έλκος, την γαστρίτιδα και τις λοιμώξεις του γαστρεντερικού συστήματος. Θεωρείται πως δρα και ως χωνευτικό. Παράλληλα, είναι αποτελεσματική στους έντονους πόνους και τις κράμπες της περιόδου. 

Καλέντουλα της Αχαϊκής υπαίθρου

ΟΔΗΓΙΕΣ

Για την παρασκευή αφεψήματος αρκεί να βράσουμε το βότανο σε νερό για 10-15 λεπτά (υπολογίζουμε πως θα χρειαστεί 5γρ. καλέντουλας ανά κούπα ροφήματος). 

Για την προετοιμασία της κομπρέσας, τοποθετούμε μία ποσότητα του βοτάνου μέσα σε μία κατσαρόλα, καλύπτουμε με νερό και σιγοβράζουμε για 10-15 λεπτά. Στραγγίζουμε το βότανο και βουτάμε ένα καθαρό πανί (πετσέτα, γάζα κτλ.) μέσα στο αφέψημα. Τοποθετούμε το πανί πάνω στην επιδερμίδα (όσο είναι ζεστό). 

Εναλλακτικά, μπορούμε να φτιάξουμε ένα κατάπλασμα τυλίγοντας το ίδιο το βότανο που έχουμε βράσει σε μία γάζα και στερεώνοντας την επάνω στο σώμα. 


Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2012

Οκτώβριος



Δεύτερος μήνας του φθινοπώρου και δέκατος του έτους, σύμφωνα με το Γρηγοριανό και Ιουλιανό ημερολόγιο, αποτελεί ο Οκτώβριος (October) .Η ετυμολογική του προέλευση στηρίζεται στην όγδοη θέση (λατινικά octo = οκτώ) την οποία κατείχε στο παλαιό Ρωμαϊκό ημερολόγιο. Αριθμεί 31 ημέρες και είναι ο μήνας ο οποίος συνδέεται άμεσα με την σπορά. Μάλιστα, στην αρχαία Ρώμη, στα μέσα Οκτωβρίου, οι Ρωμαίοι θυσίαζαν στο Πεδίο του Άρεως (Campus Martins) έναν εξιλαστήριο ίππο για να προκόψουν τα σπαρτά. 

Στο αττικό ημερολόγιο κατείχε την τέταρτη θέση και ονομαζόταν Πυανεψιών, όνομα προερχόμενο από τα ιερά Πυανέψια ή Πυανόψια, •πρόκειται για εορτή η οποία τελούταν προς τιμήν του Απόλλωνος, με κατάθεση των πρώτων καρπών και φρούτων μετά την συγκομιδή. Από ετυμολογικής απόψεως ο Πυανεψιών παράγεται από τις λέξεις πυάνους (κυάμους: κουκιά) + έψειν (έψω=ψήνω, βράζω). Τη 7η ημέρα του μήνα λοιπόν, οι Αθηναίοι έβραζαν κουκιά μαζί με άλλα όσπρια προσφέροντάς τα σε κοινή συνεστίαση ευχόμενοι καλή σπορά. Περιέφεραν ακόμα την Ειρεσειώνη δηλαδή ένα κλαδί ελιάς στολισμένο με μαλλί γεμάτο από καρπούς, τραγουδώντας:

«Eιρεσιώνη σύκα φέρει και πίονας άρτους 
 και μέλι εν κοτύλη και έλαιοναν αψήσασθαι 
 και κύλικ' εύζωρον, ως αν μεθύουσι καθεύδη». 

Ένας νεαρός περιέχυνε την ειρεσιώνη με κρασί από έναν τελετουργικό αμφορέα και την κρεμούσε στην πύλη του ναού του Απόλλωνος. Σύμφωνα με άλλες πηγές, την ειρεσιώνη την κρεμούσαν και στην πόρτα των αγροτικών σπιτιών, και το άφηναν εκεί έναν ολόκληρο χρόνο μέχρι να το ανανεώσουν με ένα νέο κλαδί. 

Άλλες σπουδαίες εορτές ήταν τα Προηρόσια, τα Οσχοφόρια, τα Θεσμοφορία, τα Απατούρια και τα Χαλκεία. 

Τα Προηρόσια τελούνταν προς τιμή της Προηροσίας Δήμητρος και της Κόρης, με θυσία βοδιών «προ της αρόσεως» για την εξασφάλιση της ευφορίας της γης.

Μια από τις πιο σημαντικές εορτές στην αρχαία Αθήνα κατά την διάρκεια του μήνα ήταν τα Οσχοφόρια (ή Ωσχοφόρια), τα οποία εορτάζονταν αμέσως μετά την ολοκλήρωση του τρύγου. Η εορτή αυτή πήρε το όνομά της από τον Όσχο (ή όσχη ή ώσχη) •έτσι ονομαζόταν το κλαδί αμπελιού που ήταν γεμάτο σταφύλια. Κατά την πομπή στην οποία επικεφαλής ήταν δύο ευγενείς νέοι, που φορούσαν μακρύ ιερατικό χιτώνα και κρατούσαν όσχους, κατευθυνόταν, ψέλνοντας τα «ωσχοφορικά μέλη», από το εν Λίμναις ιερό του Διονύσου στο ιερό της Αθηνάς Σκιράδος (θεότητα της βλάστησης), στο Φάληρο.

Τα Θεσμοφόρια ήταν κατεξοχήν εορτή των γυναικών, η οποία διαρκούσε τέσσερις ημέρες, από την 9η μέχρι την 13η, ή από την 10η μέχρι 14η Πυανεψιώνος. Κατά την διάρκεια της εορτής απαγορευόταν στους άνδρες να εισέλθουν στους ναούς ενώ οι παραβάτες τιμωρούντο με θάνατο ή τύφλωση. Εκτός από την Αθήνα γιορτάζονταν και στο Άργος, στην Τροιζήνα, στην Αίγινα, στην Ερέτρια, στην Δήλο, αλλά και στην Σικελία και σε άλλες Ελληνικές αποικίες. Το εορταστικό τετραήμερο συμπεριελάμβανε, επίσης, τρεις επί μέρους εορτές, την Άνοδο, την Νηστεία και την Καλλιγένεια.

Τα Απατούρια ήταν τριήμερος πολιτική εορτή τελούμενη από τους Αθηναίους και όλους τους Ίωνες πλην των Κολοφωνίων και των Εφέσων. Σύμφωνα με μία παράδοση συνδέονταν με τον μύθο του Αιγέα και της Αίθρας. Η πρώτη μέρα της εορτής ονομάζονταν «Δορπία ή Δόρπεια», κατά την οποίαν κάθε πολίτης ερχόταν τις απογευματινές ώρες στο Φρατρείο, ή στο σπίτι κάποιου πλούσιου μέλους της φρατρείας του και δειπνούσε. Η δεύτερη μέρα ήταν αφιερωμένη στους θεούς, και ονομάζονταν «Ανάρρυσις», διότι την ημέρα αυτή γίνονταν θυσίες προς τον Φράτριο Δία και την Αθηνά. Οι θυσίες αυτές ήταν ιδιαιτέρως δημοφιλείς και όλοι οι πολίτες της Αθήνας συμμετείχαν, φορώντας τα καλύτερα ενδύματά τους, και κρατώντας αναμμένες λαμπάδες στα χέρια. Η τρίτη ημέρα ονομάζονταν «Κουρεώτις», και ήταν αφιερωμένη στα αγόρια που γεννήθηκαν κατά το ίδιο χρόνο , ενώ θυσίαζαν μια κατσίκα ή ένα πρόβατο για κάθε νεογνό.

Τέλος, τα Χαλκεία (πρώην Εργάνεια) γιορτάζονταν την τελευταία ημέρα του μήνα, αρχικά από όλο τον αθηναϊκό λαό προς τιμή της θεάς Αθηνάς της "Εργάνης", και για τον λόγο αυτό η εορτή λεγόταν και "Αθήναια" ή "Πάνδημος εορτή". Σύμφωνα με πηγές, κατά αυτή την ημέρα ξεκινούσαν οι Αρρηφόροι να υφαίνουν το ιερό πέπλο της θεάς. Αργότερα τα Χαλκεία εορτάζονταν μόνο από τους χειρώνακτες και ειδικότερα από τους σιδηρουργούς ή αλλιώς χαλκέους, προς τιμήν του θεού Ηφαίστου όπου και εξ αυτού επικράτησε με το όνομα Χαλκεία.




ΕΘΙΜΑ & ΜΥΘΟΙ

Οι άνθρωποι της υπαίθρου, τα παλαιότερα χρόνια, ζούσαν εξαρτημένοι από την σοδειά τους Γι' αυτό οι λέξεις «καλοχρονιά» ή «κακοχρονιά» συνδέονταν με την καλή ή την κακή σοδειά του έτους. Για να εξασφαλιστεί η καλοσοδειά δεν αρκούσε μόνο η σκληρή δουλειά των αγροτών. Συχνά οι ζευγάδες επικαλούνταν θεϊκές δυνάμεις και μαγικά έθιμα.
 

Ένα από αυτά ήταν το έθιμο της «Περπερούνας», • πρόκειται για αναβλαστικό έθιμο με σκοπό την καταπολέμηση της ξηρασίας και της ανομβρίας. Πρόκειται για ένα είδος δέησης που γινόταν παλαιότερα προκειμένου οι βροχές να βοηθήσουν την γη να καρποφορήσει. Το έθιμο συνήθως γινόταν τον Οκτώβριο αλλά επαναλαμβανόταν και τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο. Η «Περπερούνα» λοιπόν, είναι ένα κορίτσι το οποίο στολίζουν με λουλούδια και πρασινάδα. Η πρασινάδα χρησιμεύει, όπως λένε στο χωριό Δρυμός Θεσσαλονίκης, για να πρασινίσει ο κάμπος σαν την «Πιρπιρού» Όλη η παρέα των κοριτσιών, με την Πιρπιρού στην μέση, φθάνει σε σπίτι και τραγουδά το τραγούδι της «Περπερούνας»:

«Πιρπιρού δροσούλα μου, παρακάλσι τουν Θιο (Θεό) 
για να δώσει μια βρουχή, μια βρουχή βασιλικιά, 
δω στα στάρια, τα κριθάρια, στα λιανά τα παρασπόρια.
Μπάρις μπάρις του νιρό, λιούμπις λιούμπις του κρασί. 
Κάθι στάχυ κι κιλό, κάθι κούρβου κι μιτρό».

Μόλις τελειώσει το τραγούδι, η νοικοκυρά του κάθε σπιτιού βγαίνει έξω και χύνει νερό πάνω στο κεφάλι του κοριτσιού με την ευχή να βρέξει άμεσα. Έπειτα δίνει στο κοριτσάκι κάτι συμβολικό για το «καλό».


Στην Τζαντώ της Ανατολικής Θράκης συναντάμε το έθιμο της τζαμάλας •πρόκειται για γονιμοποιητικό δρώμενο της άροσης και σποράς των αγρών, το οποίο συνήθως γινόταν στις 26/10, ημέρα εορτασμού του Αγ. Δημητρίου. Σύμφωνα με πηγές, χωρικοί μεταμφιεσμένοι σε καμήλες γύριζαν τα σπίτια κι’ εύχονταν την καλοχρονιά κρατώντας ειρεσειώνες, οι οποίες ήταν τα κλαδιά ελιάς ή δάφνης, πάνω στα οποία είχαν πλέξει λευκές ή πορφυρές κορδέλες από μαλλί και είχαν κρεμάσει όλων των ειδών τους καρπούς της πρώτης φθινοπωρινής σοδειάς. Αργότερα το έθιμο κατέληξε να τελείται την περίοδο των Αποκριών.

Στην κυπριακή παράδοση, από την άλλη, λέγεται ένας μύθος για την σχέση του μήνα με τα όμορφα λουλούδια των χρυσανθέμων( στην Κύπρο ονομάζονται οκτωβρούδες), τα οποία ανθίζουν κατά την διάρκεια του και αποτελούν την συμβολική εγγύησή της καλοκαιρίας που χρειάζεται ο αγρότης για τις απαραίτητες εργασίες του. Λένε λοιπόν : "Ο Οκτώβρης περιπλανιόταν στην γη και μοιρολογούσε για τα χαμένα λουλούδια και για τα φύλλα των δένδρων που έπεφταν στην γη, καθώς και για τις ζεστές ημέρες που χάνονταν, και για τα σύννεφα που μαζεύονταν στον ουρανό. Τα χρυσάνθεμα τότε παρακάλεσαν τον Θεό να κάνει καλοκαιρία για αυτά, ώστε να τα αφήσει ν' ανθίσουν όλον τον μήνα για να διώχνουν την θλίψη του . Τ' άκουσε ο Θεός και δεν τους χάλασε χατίρι". 

Τέλος, ως μήνας συγκομιδής των εσπεριδοειδών, ο Οκτώβριος είναι ο μήνας που φέρνει τα πρώτα χρυσά και κόκκινα φρούτα του φθινοπώρου. Εξαιτίας αυτού, προσφέρεται για παιχνίδια και μαντεψιές. Οι μεγάλοι φτιάχνανε «μαντέματα» και τα παιδιά κερδίζανε με τις απαντήσεις: 

Είμαι τόπι κόκκινο κι αν με καθαρίσεις άσπρο νόστιμο καρπό αμέσως θ’ αντικρίσεις.
Τι είναι;Το μήλο.
Είμαι κίτρινο χνουδάτο και στυφό και μυρωδάτο. Γίνομαι και πιο καλό αν με κάνουνε γλυκό.
Τι είναι;Το κυδώνι.



ΔΗΜΩΔΕΙΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ & ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ


 Ο Οκτώβριος, ως ο κατεξοχήν μήνας της σποράς φέρει τα προσωνύμια «Σποριάτης», «Σποριάς» και «Σπαρτός». Για τις πολλές βροχές που χαρίζει στους γεωργούς, ονομάζεται σε πολλά μέρη και «Βροχάρης». Επίσης, σε άλλα μέρη της Ελλάδος τον συναντάμε με το όνομα «Μπρουμάρης» εξαιτίας των ομίχλης αλλά και «Παχνιστής» λόγω της πάχνης που πέφτει στου αγρούς. 
Συχνά αναφέρεται ως «Αι-Δημητριάτης» από την γιορτή του Αγ.Δημητρίου στις 26 του μηνός, ημερομηνία η οποία αναφέρεται στις καλές ημέρες που σημειώνονται κατά την διάρκεια του μήνα και δίνει την ευκαιρία στους αγρότες να προλάβουν να οργώσουν, να σπείρουν, να κατεβάσουν τα κοπάδια στα χειμαδιά και να ετοιμαστούν για τον χειμώνα. Επίσης, τον συναντάμε και ως «Χρυσανθεμά» μιας και θεωρείται ο κατ εξοχήν μήνας άνθισης του λουλουδιού. Τέλος, είναι ο μήνας που τρυγούν τα όψιμα σταφύλια γι αυτό και οι Πόντιοι τον λένε «Τρυγομηνά»

Μερικές από τις πιο γνωστές παροιμίες της ελληνικής υπαίθρου είναι οι ακόλουθες :

«Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οκτώ σακιά δε γέμισες».

«Οκτώβρη και δεν έσπειρες, τρία καλά δεν έκαμες». 

«Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ’ αλώνι». 

«Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια». 

«Αϊ Δημητράκη μου, μικρό καλοκαιράκι μου». 

«Αν βρέξει ο Οκτώβρης και χορτάσει η γη, πούλησ' το σιτάρι σου και αγόρασε βόδια». 

«Αν δε βρέξει, ας ψιχαλίσει, πάντα κάτι θα δροσίσει» 

«Αν δε βρέξει, πως θα ξαστερώσει;» 

«Αν δε χορτάσει ο Οκτώβριος την γη, πούλησε τα βόδια σου και αγόρασε σιτάρι». 

«Άσπορος μη μείνεις, άθερος δε μένεις». 

«Βαθιά τ' αυλάκια να φουντώσουνε τα στάχυα». 

«Δεύτερο αλέτρι, δεύτερο δεμάτι». 

«Μακριά βροντή, κοντά βροχή». 

«Ο καλός ο νοικοκύρης, ο λαγός και το περδίκι, όταν βρέχει χαίρονται». 

«Οκτώβρη και δεν έσπειρες καρπό πολύ δεν παίρνεις». 

«Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα 'χεις». 

«Οκτώβρη και δεν έσπειρες λίγο ψωμί θα πάρεις» 

«Οκτώβρης βροχερός, Οκτώβρης καρπερός». 

«Οκτώβρης-Οκτωβροχάκης το μικρό καλοκαιράκι». 

«Τ' άη - Δημητριού, τι είσαι ‘σύ και τι ΄μαι εγώ λέει το νιο κρασί στο παλιό». 

«Τ’ Αϊ Λουκά σπείρε τα κουκιά». 

«Τα σταφύλια τρυγημένα και τα σκόρδα φυτεμένα» 

«Το Οκτωβριανό το λάδι, άλλος μήνας δεν το κάνει»



Ο Οκτώβριος στην τέχνη 


Ζωγραφική

Ο Οκτώβριος από την αρχαιότητα συνδέεται με τις αγροτικές και άλλες εποχικές ασχολίες, οι κυριότερες από τις οποίες είναι η παρασκευή και η δοκιμή του οίνου και το κυνήγι των μικρών ζώων και πουλιών. Η σύνδεση του συγκεκριμένου μήνα με τον οίνο δικαιολογεί και την απεικόνισή του συχνά με την μορφή του Βάκχου και των Σατύρων.










Chill October - John Everett Millais

October, gathering potates - Jules Bastien-Lepage

October Gold - John Atkinson Grimshaw

October - Carl Larsson


Τετάρτη 10 Οκτωβρίου 2012

Σύκο (Ficus)

Η Συκή η κοινή είναι δένδρο φυλλοβόλο, αρκετά μακρόβιο και ανθεκτικό στις αντίξοες κλιματικές συνθήκες οπωροφόρο δέντρο· εμφανίζεται αυτοφυώς κυρίως στις μεσογειακές χώρες, στην Μέση Ανατολή και την Ασία καθώς ευδοκιμεί σε θερμό και δροσερό κλίμα. Η εποχή ωρίμανσης των καρπών είναι οι δύο τελευταίοι μήνες του καλοκαιριού, οπότε και μπορεί να τα βρει κανείς νωπά· τον υπόλοιπο χρόνο στην αγορά υπάρχουν αποξηραμένα. Εμφανίζονται πάνω από 700 ποικιλίες με τις κυριότερες να εντοπίζοτναι στην Πελοππόνησο και την Εύβοια. Αυτά που τις διαφοροποιούν είναι το σχήμα (σφαιρικό ή αχλαδόμορφο), το χρώμα του φλοιού τους (λευκό ή μελανο), το πόσες φορές ετησίως δίνουν παραγωγή (μονόφορες ή δίφορες) και το αν προορίζονται για νωπή κατανάλωση, αποξήρανση ή και τα δύο. 

Το δέντρο ήταν γνωστό από τους προϊστορικούς χρόνους. Στην περιοχή του Παρισιού βρέθηκαν απολιθώματα φύλλων και καρπών συκιάς από την Πλειστόκαινο εποχή της Τεταρτογενούς Περιόδου. Αυτό πιστοποιεί ότι το φυτό υπήρχε ήδη από τα προϊστορικά χρόνια στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα στον προϊστορικό οικισμό Πολιόχνη, στο νησί της Λήμνου, έχουν βρεθεί απανθρακωμένα σύκα. Στον ελλαδικό χώρο καλλιεργείται πριν απο την Ομηρική εποχή. Στην αρχαιότητα ήταν ευρέως γνωστή και φημισμένη για την ποιότητά της, η ποικιλία "Βασιλική" η οποία καλλιεργείτο κυρίως στην Αττική. Η συκία θεωρούνταν τόσο σπουδαίο φυτό ώστε η εμπορία του φυτού και των καρπών του απαγορευόταν δια νόμου. Μάλιστα, οι αθηναίοι πολίτες που κατήγγειλαν τους κλέφτες και τους παράνομους εξαγωγείς σύκων καλούνταν "συκοφάντες" και αμείβονταν για την "πληροφόρηση" που προσέφεραν στις αρχές. Με το πέρασμα των χρόνων το εμπόριο σύκων νομιμοποιήθηκε και το φρούτο αποτέλεσε σημαντική πηγή εισοδήματος.
Σήμερα αμφισβητείται η φημολογούμενη ως ασιατική καταγωγή της συκιάς, επειδή κατά τον Ηρόδοτο, δεν καλλιεργούνταν ούτε στην Λυδία ούτε στην Περσία· μάλιστα ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι βασικός λόγος της εκστρατείας του Ξέρξη στην Ελλάδα ήταν η κατάκτηση της Αττικής, ώστε να έχει πρόσβαση όχι μόνο σε αποξηραμένα αλλά και σε νωπά σύκα. 


ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ (πηγή)

Τα γλυκόσαρκα Βασιλικά μαύρα, με την πράσινη επιδερμίδα και τις μοβ ραβδώσεις, που ωριμάζουν τον Αύγουστο και προορίζονται κυρίως για νωπή κατανάλωση. Τα συνήθως νωπά Βασιλικά λευκά που τα βρίσκει κανείς τον Αύγουστο και τα Λιβανά με τη γλυκιά και κεχριμπαρένια σάρκα, τα οποία ωριμάζουν το διάστημα μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου. Τα Αϊδανιά Λέσβου με τον μεγάλο σφαιρικό καρπό, την κεχριμπαρένια σάρκα και την κίτρινη όψη και τα πολίτικα που καταναλώνονται νωπά ή αποξηραμένα με τον σφαιρικό καρπό, την κεχριμπαρένια σάρκα και τον πρασινοκίτρινο φλοιό. Επίσης, τα σύκα, εκτός από νωπά και αποξηραμένα, καταναλώνονται και με δεκάδες άλλους τρόπους. Χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πάστας, γλυκών κουταλιού, παστελιών, μαρμελάδων κ.λπ. Στην Κέρκυρα, με ξερά σύκα, μούστο, ούζο και μαύρο πιπέρι, φτιάχνουν ένα είδος τάρτας, τη συκομαΐδα, στη Χίο με απόσταξη έπειτα από ζύμωση σύκων και σταφυλιών παρασκευάζουν ένα τοπικό ποτό, τη σούμα, στα νησιά του Αιγαίου έχουν τις νόστιμες παστελαριές (ξερά σύκα, σουσάμι, καρύδια και κανέλα).

ΟΦΕΛΗ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Τα σύκα έχουν πλούσια και γεμάτη γεύση λόγω της απαλής τους σάρκας και των τραγανών σπόρων.  Έχουν μεγάλη θρεπτική αξία καθώς περιέχουν βιταμίνες Α, Β1 και Β2 και ασβέστιο, νάτριο, σίδηρο, φώσφορο, μαγγάνιο, κάλιο κ.ά. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε κάλιο βοηθούν στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και σε συνδυασμό με την περιεκτικότητάς του σε ασβέστιο βοηθούν στην ενίσχυση των οστών και στην πρόληψη της οστεοπόρωσης. 
Χάρη στις ήπιες καθαρκτικές τους ιδιότητες τα σύκα βοηθούν στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Είναι από τα πιο πλούσια σε φυτικές ίνες φρούτα γι' αυτό και η καθημερινή κατανάλωσή τους συμβάλλει στον έλεγχο του βάρους και στην αποτοξίνωση του οργανισμού.
Επιπλέον, σύμφωνα με μελέτες φαίνεται η κατανάλωση σύκων φαίνεται να μειώνει τα επίπεδα τριγλυκεριδίων και ινσουλίνης στο αίμα βοηθώντας στην καταπολέμηση καρδιαγγειακών προβλήματων και του διαβήτη αντίστοιχα.


Μαρμελάδα Σύκο "Θαλλώ"


Συστατικά: Σύκα, Ζάχαρη, Κανέλα, Γαρὐφαλλο, Λεμόνι. 

ΣΥΝΤΑΓΗ

Υλικά

1 κιλό ώριμα σύκα
1/2 κιλό ζάχαρη (ή και λιγότερο αν τα σύκα είναι γλυκά)
2 ξυλάκια κανέλλας
5-6 καρφάκια γαρύφαλλο
1/3 κούπας νερό (ή κονιάκ)
1/4 φλυτζανάκι χυμό λεμόνι
 


Πλένουμε τα σύκα, κόβουμε το κοτσάνάκι και λίγο το κάτω μέρος και αν θέλουμε ξεφλουδίζουμε. Τα κόβουμε σε μικρά κομμάτια και τα βάζουμε σε μεγάλη κατσαρόλα. 
Ρίχνουμε από πάνω την ζάχαρη, ραντίζουμε με το νερό και τα αφήνουμε για καμιά ώρα. 
Δένουμε σε ένα τούλι τα μυρωδικά (ώστε να μπορέσουμε να τα βγάλουμε εύκολα) και βάζουμε την κατσαρόλα σε δυνατή φωτιά. Μόλις πάρει 1-2 βράσεις ανακατεύουμε με ξύλινη κουτάλα και χαμηλώνουμε σε μέτρια φωτιά. Αφαιρούμε τον αφρό με την κουτάλα. 
Συνεχίζουμε το βράσιμο μέχρι να δέσει και να ξεκολάει απ' την κατσαρόλα. Αν τινάζετε το μείγμα από την κατσαρόλα κατεβάζουμε την φωτιά περισσότερο. 2-3 λεπτά πριν κατεβάσουμε το μείγμα από την φωτιά προσθέτουμε το χυμό λεμόνι. 
Αδειάζουμε σε αποστειρωμένα βάζα. 


Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2012

Δελτίο Οικολογικών & Περιβαλλοντικών Εκδηλώσεων – Οκτώβριος 2012


Ευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών 2012 


Η Ευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών λαμβάνει χώρα το πρώτο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου σε παγκόσμιο επίπεδο υπό την αιγίδα της BirdLife International. Τις εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν στην χώρα μας τις διοργανώνει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και περιλαμβάνει εξορμήσεις για παρατήρηση πουλιών, προβολές και παρουσιάσεις, περιβαλλοντικά παιχνίδια, εκθέσεις φωτογραφίας και άλλες δραστηριότητες.

«Το Συναρπαστικό Ταξίδι της Μετανάστευσης!» είναι το θέμα της φετινής διοργάνωσης και στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τα μεταναστευτικά είδη πουλιών και τους βιοτόπους που χρησιμοποιούν κατά τη μετανάστευση. Πολλές από τις περιοχές όπου διοργανώνεται η Γιορτή, αποτελούν προστατευόμενες περιοχές όπως υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας και Εθνικά Πάρκα. 

Αττική, Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2012 

-Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «ΑντώνηςΤρίτσης», Ίλιον 
Περιήγηση, παρατήρηση πουλιών, περιβαλλοντικά παιχνίδια. Ώρα 11:00-14:00 

-Υγρότοπος Βραυρώνας 
Περιήγηση, παρατήρηση πουλιών, περιβαλλοντικά παιχνίδια, υπαίθρια έκθεση φωτογραφίας, απελευθέρωση πουλιών Ώρα 10:00-13:30 

Δείτε το συνολικό Πρόγραμμα των εκδηλώσεων εδώ.

Περισσότερες πληροφορίες : http://www.ornithologiki.gr/



Ανθοκομική Έκθεση Αθηνών 
6-21 Οκτωβρίου 2012 

Η Ανθοκομική Έκθεση του δήμου Αθηναίων η οποία ανοίγει τις πύλες της το Σάββατο 6 Οκτωβρίου, στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (Πλατεία Κοτζιά), φέρει το μήνυμα: «Επιστροφή στην πόλη μας» και σκοπό έχει την ενίσχυση της οικολογικής συνειδήσεως των πολιτών. 

Οι επισκέπτες της εκθέσεως έχουν την ευκαιρία να προμηθευτούν σε προσιτές τιμές, περισσότερα από 600 είδη λουλουδιών και φυτών, από Έλληνες παραγωγούς αλλά και να ενημερωθούν για καλλιέργειες άνθεων και φυτών στο σπίτι. 




 «4ος Διεθνής Διαγωνισμός παραδοσιακής κουζίνας»
 Ζαρός, 5-7 Οκτωβρίου 2012 

Ο «4ος Διεθνής Διαγωνισμός παραδοσιακής κουζίνας» θα πραγματοποιηθεί στον Ζαρό από τις 5 έως τις 7 Οκτωβρίου. Πρόκειται για μια διοργάνωση του Λαογραφικού Μουσείου Ζαρού «Στα μονοπάτια της παράδοσης» σε συνεργασία με το Δήμο Φαιστού. 

Ο διαγωνισμός παραδοσιακής κουζίνας έχει καθιερωθεί ως θεσμός στην Κρήτη και αποτελεί την πρώτη προσπάθεια, σε παγκρήτιο επίπεδο, σχεδιασμού και υλοποίησης ενός διαγωνισμού όπου οι συμμετέχοντες θα παρασκευάζουν τις μαγειρικές δημιουργίες τους με την χρήση της παραστιάς και της ξυλόσομπας. 
Η διοργάνωση γίνεται με την στήριξη του Πολιτιστικού Συλλόγου Ζαρού, του Μορφωτικού Συλλόγου Ζαρού του Θεατρικού Εργαστηρίου Ζαρού- και του Συλλόγου Γυναικών «Αριάδνη». 

Πληροφορίες: 6945313523 & 6932575871