Γιασεμί (Jasminum)

Είτε βραδιάζει είτε φέγγει,
μένει λευκό το γιασεμί

Γ.Σεφέρης

Αρωματικό φυτό με λευκά -κυρίως- άνθη της οικογένειας των Ελαιοειδών. Υπάρχουν πάνω από 200 είδη που ευδοκιμούν στα τροπικά και εύκρατα κλίματα και στις παραθαλάσσιες περιοχές. Χρησιμοποιείται ως διακοσμητικό φυτό καλλιεργούμενο σε γλάστρες και σε κήπους, ως αιθέριο έλαιο στην αρωματοθεραπεία και στην παρασκευή και τον αρωματισμό του τσαγιού, κυρίως στην Κίνα. Τα άνθη και τα φύλλα του συλλέγονται το βράδυ, καθώς η μυρωδία του είναι εντονότερη στο σκοτάδι.

Κάποια παράδοση αναφέρει ότι το φυτό έφτασε στην Ευρώπη από τις Ινδίες με τους Ισπανούς θαλασσοπόρους και καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στην Ιταλία. Ο δούκας της Τοσκάνης μαγεύτηκε τόσο πολύ από την ευωδία του που απαγόρευσε στον κηπουρό του να δώσει άνθος ή βλαστό σε οποιονδήποτε. Ο νεαρός κηπουρός, όμως, χάρισε στην αγαπημένη του, την ημέρα της γιορτής της, ένα κλαδί με τα ευωδιαστά άνθη κι εκείνη, υπό τις οδηγίες του, το φύτεψε κρυφά και πολλαπλασιάστηκε. Με τα χρόνια, μεγάλωνε το γιασεμί, μεγάλωνς κι η αγάπη των νέων οι οποίοι λόγω της δεινής οικονομικής τους κατάστασης δεν ήταν σε θέση να παντρευτούν. Η τύχη, όμως, στάθηκε στο πλευρό τους καθώς δύο πλούσιοι Γάλλοι περνώντας από την Τοσκάνη ένιωσαν την μαγευτική ευωδία του γιασεμιού και προσέφεραν στην κοπέλα έναν ολόκληρο θησαυρό για ένα φυτό.

Ένας κινέζικος μύθος λεει για το γιασεμί τα εξής :
Όταν ένας νέος αυτοκράτορας ανέβηκε στο θρόνο της Κίνας, αποφάσισε να παντρευτεί μια από τις έξι κόρες του ανδρείου στρατηγού του. Όταν τις γνώρισε και οι έξι ήταν πολύ καλές και δεν μπορούσε να διαλέξει. Τότε αποφάσισε να διαλέξει όποια του πήγαινε ένα λουλούδι, που θα τον συγκινούσε περισσότερο. Η πρώτη σκέφτηκε να του πάει ένα τριαντάφυλλο, η δεύτερη ένα γαρύφαλλο, η τρίτη έναν κρίνο, η τέταρτη ένα χρυσάνθεμο, η πέμπτη μια ντάλια. Η πιο μικρή που την έλεγαν Για-Σε-Μι δεν ήξερε τι να του πάει, γιατί οι αδερφές της είχαν διαλέξει τα καλύτερα λουλούδια. Ένα πρωί είδε ξαφνικά ένα πουλάκι που κρατούσε ένα ανθισμένο κλαδάκι που μύριζε υπέροχα. Αμέσως αποφάσισε να του προσφέρει αυτό. Ο αυτοκράτορας παίνεψε τα λουλούδια των κοριτσιών, αλλά όταν μύρισε της πιο μικρής, η μυρωδιά έφτασε ως την ψυχή του. Έτσι διάλεξε αυτή για γυναίκα του , ονόμασε το γιασεμί και το φύτεψε στον κήπο του.




Πολλά λαϊκά δίστιχα αναφέρονται στην υπέροχη μυρωδιά που αναδύει το γιασεμί :

Το γιασεμί στο στήθος σου με τρέλανε κυρά μου,
να το μυρίσω θέλησα και κάηκε η καρδιά μου.

Μια σ’ είδα, μια σ’ αγάπησα και μια το νου μου πήρες,
ψηλόλιγνό μου γιασεμί και που μου τον επήγες.

Χαλάλι σου ‘ναι γιασεμί όσο νερό κι αν πίνεις,
γιατί το κάνεις ευωδιά και μου το ξαναδίνεις!

Jasmine - Sophie Gengembre Anderson

Jasmine - Albert Moore