Το δενδρολίβανο (Rosmarinus officinalis) είναι πολυετές ημίθαμνος, αειθαλές. Ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών. Φτάνει μέχρι τα 1,5 μέτρα ύψος ή και περισσότερο και έχει ξυλώδη κορμό. Τα κλαδιά του είναι πολλά και ξυλώδη στην βάση τους, ενώ τρυφερά στην κορυφή. Τα άνθη του είναι κυανόλευκα και σπάνια λευκά• ανθίζει σχεδόν όλο τον χρόνο και συλλέγουμε το υπέργειο τμήμα από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο. Η ξήρανση γίνεται στην σκιά με τα κλαδιά κρεμασμένα από ψηλά σαν ανάποδο μπουκέτο.
Στην πατρίδα μας φύεται άγριο. Ακόμα, υπάρχει άγριο στην Ιταλία, Ισπανία, Ουγγαρία, Τυνησία, Αλγερία, Μαρόκο, Κορσική και σε τεράστια ποσότητα στα βουναλάκια της Προβηγκίας. Σήμερα καλλιεργείται σε ολόκληρο τον κόσμο για καλλωπιστικούς, γαστρονομικούς, φαρμακευτικούς και αρωματικούς σκοπούς.
Η οσμή του είναι κεντριστική, ευώδης, ευχάριστη και δυνατή. Η γεύση του πικρή και θερμή.
Δενδρολίβανο είναι η νεοελληνική ονομασία του φυτού ενώ λιβανωτίς εστεφανωμένη η αρχαία. Πιθανώς να είναι η τέταρτη Λιβανωτίς του Διοσκουρίδη την οποία, όπως λέει, οι Ρωμαίοι εκάλουν Ροσμανίνουμ (ευφραίνει τους Θεούς). Η λατινική του ονομασία, rosemarinus, είναι σύνθετη από τις λέξεις ros, που σημαίνει δροσιά και marinus που σημαίνει θαλάσσιος, δηλαδή «δροσιά της θάλασσας». Ο Νίκανδρος την αναφέρει ως Λιβανωτίς καγχρυφόρος, ή Καγχρυόεσσα.
Η ελληνική μ
υθολογία παρουσιάζει το δεντρολίβανο να εμφανίζεται από την θάλασσα μαζί με την αναδυόμενη θεά Αφροδίτη και εκεί αποδίδεται η προέλευση της λατινικής του ονομασίας Ros Marinus, δηλαδή δροσοσταλίδα της θάλασσας.
Σύμφωνα με την χριστιανική παράδοση, πήρε το όνομά του από την Παναγία, η οποία άφησε το μανδύα της πάνω στο θάμνο. Μέχρι το επόμενο πρωί, τα λουλούδια του θάμνου είχαν γίνει μπλε και από τότε ονομάστηκε rose of Mary.
Είναι γνωστό ως φυσικό φάρμακο από την αρχαιότητα ακόμα, καθώς θεωρείται ότι ενισχύει και ενεργοποιεί την μνήμη, πεποίθηση που υπάρχει και στις μέρες μας. Στην αρχαία Ελλάδα, οι μαθητές έβαζαν άνθη δενδρολίβανου στα μαλλιά τους όταν μελετούσαν για εξετάσεις, ενώ οι πενθούντες έριχναν δενδρολίβανο στον τάφο ως ένδειξη αιώνιας μνήμης. Στην αρχαία Αγγλία, η ικανότητά του να ενισχύει την μνήμη το μετέτρεψε σε σύμβολο αφοσίωσης.
Ο Ναπολέων χρησιμοποιούσε τις ιδιότητες του βοτάνου για την διέγερση του νου του. Λέγεται πως χρησιμοποιούσε 60 μπουκαλάκια με κολόνια δενδρολίβανου το μήνα. Του θύμιζε τα παιδικά του χρόνια στην Κορσική, όπου ακόμα φυτρώνει άγριο το δενδρολίβανο στις βουνοπλαγιές, και πίστευε πως το δυνατό του άρωμα τον καθιστούσε ικανό να σχεδιάζει τις στρατιωτικές του τακτικές. Ερευνητές στις ΗΠΑ αποκάλυψαν πως η εισπνοή αρώματος δενδρολίβανου προκαλεί αυξημένη ηλεκτρική δραστηριότητα στο κομμάτι του εγκεφάλου που σχετίζεται με τους μηχανισμούς λογικής σκέψης.
Η δυνατή μυρωδιά του δενδρολίβανου θεωρούνταν ότι διώχνει τις ασθένειες και συχνά καιγόταν ως λιβάνι για να εξαγνίζει τον αέρα στις καμάρες των αρρώστων. Το δενδρολίβανο περιέχει ουσίες που διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνουν την αιματική κυκλοφορία και βελτιώνουν την διαδικασία της πέψης. Περιλαμβάνει όμως και αντιφλεγμονώδεις παράγοντες που μπορούν να συνεισφέρουν στην μείωση της έντασης των επεισοδίων του άσθματος.
Η θερμή και αναζωογονητική επίδραση του δενδρολίβανου βοηθά στο να καθαρίσει το φλέγμα από το κεφάλι και το στέρνο, ιδιότητα που εξηγεί εξηγεί την παραδοσιακή χρήση του ως θεραπευτικό των βαρέων αναπνευστικών ασθενειών όπως έντονη βρογχίτιδα, κοκκύτη και κρυολογήματα. Σ' αυτή την κατάσταση κάνει καλό να ρίχνουμε λίγες σταγόνες από έλαιο σε χαρτοπετσέτα τοποθετημένη κοντά στο μαξιλάρι του ασθενή ώστε να μπορεί να το μυρίζει ή να το διαλύουμε σε γλυκό αμυγδαλέλαιο για εντριβή στο στέρνο ή να το πίνει ως έγχυμα. Γενικά στις ιδιότητές του σημειώνεται ως τονωτικό (για την υπερκόπωση), διεγερτικό, καρδιοτονωτικό, υπερτασικό, αποχρεμπτικό και αντισηπτικό (σε χρόνιες βρογχίτιδες, γρίπη, κοκίτη και άσθμα), χωνευτικό, σπασμολυτικό, αντιαρθριτικό και αντιβακτηριδιακό.
Διατροφικά το δενδρολίβανο είναι πολύ πλούσιο σε φυτικό σίδηρο, ασβέστιο και βιταμίνη Β6, ενώ είναι επίσης καλή πηγή φυτικών ινών.
Φαίνεται πως μπορεί να αυξήσει την αιματική κυκλοφορία στον εγκέφαλο, βελτιώνοντας την συγκέντρωση• η αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος στον στο κεφάλι, καταπολεμά επίσης τους πονοκεφάλους και τις ημικρανίες. Παράλληλα, και χάρη στην ίδια ιδιότητά του, αποτελεί την καλύτερη φυσική θεραπεία για την αντιμετώπιση της τριχόπτωσης, καθώς ενισχύει την τριχοφυΐα στο τριχωτό της κεφαλής. Σύμφωνα με μια επιστημονική μελέτη το καρνοσικό οξύ που περιέχει το δενδρολίβανο, προστατεύει τον εγκέφαλο από τις ελεύθερες ρίζες, μειώνοντας τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και νευροεκφυλιστικών νόσων όπως το Alzheimer.
Το Δενδρολίβανο χρησιμοποιείται ευρέως στην μεσογειακή κουζίνα, για τον αρωματισμό κρεάτων και ψαριών.
Η οσμή του είναι κεντριστική, ευώδης, ευχάριστη και δυνατή. Η γεύση του πικρή και θερμή.
Δενδρολίβανο είναι η νεοελληνική ονομασία του φυτού ενώ λιβανωτίς εστεφανωμένη η αρχαία. Πιθανώς να είναι η τέταρτη Λιβανωτίς του Διοσκουρίδη την οποία, όπως λέει, οι Ρωμαίοι εκάλουν Ροσμανίνουμ (ευφραίνει τους Θεούς). Η λατινική του ονομασία, rosemarinus, είναι σύνθετη από τις λέξεις ros, που σημαίνει δροσιά και marinus που σημαίνει θαλάσσιος, δηλαδή «δροσιά της θάλασσας». Ο Νίκανδρος την αναφέρει ως Λιβανωτίς καγχρυφόρος, ή Καγχρυόεσσα.
Η ελληνική μ
υθολογία παρουσιάζει το δεντρολίβανο να εμφανίζεται από την θάλασσα μαζί με την αναδυόμενη θεά Αφροδίτη και εκεί αποδίδεται η προέλευση της λατινικής του ονομασίας Ros Marinus, δηλαδή δροσοσταλίδα της θάλασσας.Σύμφωνα με την χριστιανική παράδοση, πήρε το όνομά του από την Παναγία, η οποία άφησε το μανδύα της πάνω στο θάμνο. Μέχρι το επόμενο πρωί, τα λουλούδια του θάμνου είχαν γίνει μπλε και από τότε ονομάστηκε rose of Mary.
Είναι γνωστό ως φυσικό φάρμακο από την αρχαιότητα ακόμα, καθώς θεωρείται ότι ενισχύει και ενεργοποιεί την μνήμη, πεποίθηση που υπάρχει και στις μέρες μας. Στην αρχαία Ελλάδα, οι μαθητές έβαζαν άνθη δενδρολίβανου στα μαλλιά τους όταν μελετούσαν για εξετάσεις, ενώ οι πενθούντες έριχναν δενδρολίβανο στον τάφο ως ένδειξη αιώνιας μνήμης. Στην αρχαία Αγγλία, η ικανότητά του να ενισχύει την μνήμη το μετέτρεψε σε σύμβολο αφοσίωσης.
Ο Ναπολέων χρησιμοποιούσε τις ιδιότητες του βοτάνου για την διέγερση του νου του. Λέγεται πως χρησιμοποιούσε 60 μπουκαλάκια με κολόνια δενδρολίβανου το μήνα. Του θύμιζε τα παιδικά του χρόνια στην Κορσική, όπου ακόμα φυτρώνει άγριο το δενδρολίβανο στις βουνοπλαγιές, και πίστευε πως το δυνατό του άρωμα τον καθιστούσε ικανό να σχεδιάζει τις στρατιωτικές του τακτικές. Ερευνητές στις ΗΠΑ αποκάλυψαν πως η εισπνοή αρώματος δενδρολίβανου προκαλεί αυξημένη ηλεκτρική δραστηριότητα στο κομμάτι του εγκεφάλου που σχετίζεται με τους μηχανισμούς λογικής σκέψης.
Η δυνατή μυρωδιά του δενδρολίβανου θεωρούνταν ότι διώχνει τις ασθένειες και συχνά καιγόταν ως λιβάνι για να εξαγνίζει τον αέρα στις καμάρες των αρρώστων. Το δενδρολίβανο περιέχει ουσίες που διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνουν την αιματική κυκλοφορία και βελτιώνουν την διαδικασία της πέψης. Περιλαμβάνει όμως και αντιφλεγμονώδεις παράγοντες που μπορούν να συνεισφέρουν στην μείωση της έντασης των επεισοδίων του άσθματος.
Η θερμή και αναζωογονητική επίδραση του δενδρολίβανου βοηθά στο να καθαρίσει το φλέγμα από το κεφάλι και το στέρνο, ιδιότητα που εξηγεί εξηγεί την παραδοσιακή χρήση του ως θεραπευτικό των βαρέων αναπνευστικών ασθενειών όπως έντονη βρογχίτιδα, κοκκύτη και κρυολογήματα. Σ' αυτή την κατάσταση κάνει καλό να ρίχνουμε λίγες σταγόνες από έλαιο σε χαρτοπετσέτα τοποθετημένη κοντά στο μαξιλάρι του ασθενή ώστε να μπορεί να το μυρίζει ή να το διαλύουμε σε γλυκό αμυγδαλέλαιο για εντριβή στο στέρνο ή να το πίνει ως έγχυμα. Γενικά στις ιδιότητές του σημειώνεται ως τονωτικό (για την υπερκόπωση), διεγερτικό, καρδιοτονωτικό, υπερτασικό, αποχρεμπτικό και αντισηπτικό (σε χρόνιες βρογχίτιδες, γρίπη, κοκίτη και άσθμα), χωνευτικό, σπασμολυτικό, αντιαρθριτικό και αντιβακτηριδιακό.
Διατροφικά το δενδρολίβανο είναι πολύ πλούσιο σε φυτικό σίδηρο, ασβέστιο και βιταμίνη Β6, ενώ είναι επίσης καλή πηγή φυτικών ινών.
Φαίνεται πως μπορεί να αυξήσει την αιματική κυκλοφορία στον εγκέφαλο, βελτιώνοντας την συγκέντρωση• η αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος στον στο κεφάλι, καταπολεμά επίσης τους πονοκεφάλους και τις ημικρανίες. Παράλληλα, και χάρη στην ίδια ιδιότητά του, αποτελεί την καλύτερη φυσική θεραπεία για την αντιμετώπιση της τριχόπτωσης, καθώς ενισχύει την τριχοφυΐα στο τριχωτό της κεφαλής. Σύμφωνα με μια επιστημονική μελέτη το καρνοσικό οξύ που περιέχει το δενδρολίβανο, προστατεύει τον εγκέφαλο από τις ελεύθερες ρίζες, μειώνοντας τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και νευροεκφυλιστικών νόσων όπως το Alzheimer.
Το Δενδρολίβανο χρησιμοποιείται ευρέως στην μεσογειακή κουζίνα, για τον αρωματισμό κρεάτων και ψαριών.
Καλλιέργεια σε Γλάστρα
Το Δενδρολίβανο είναι πολυετές φυτό και φτάνει σε ύψος μισό με ένα μέτρο. Η συλλογή των φύλλων του γίνεται από την Άνοιξη έως το Φθινόπωρο.
Πολλαπλασιάζεται με σπόρους, μοσχεύματα και παραφυάδες.
- Μπορείτε να τοποθετήσετε τις παραφυάδες σε γλάστρα από τον Ιανουάριο έως το Μάρτιο. Αν θέλετε να ξεκινήσετε το Δενδρολίβανο από σπόρο, μπορείτε να το κάνετε από το Μάρτιο μέχρι τον Απρίλιο.
- Ρίξτε σε μία γλάστρα μερικούς σπόρους και απλά σκεπάστε τους με λίγο χώμα. Θα μπορέσετε να μαζέψετε φύλλα τον επόμενο χρόνο.
- Το Δενδρολίβανο θέλει να το βλέπει ο ήλιος.
- Θα πρέπει να το ποτίζετε σε αραιά διαστήματα.
- Αν κλαδέψετε καλά το Δενδρολίβανο το Σεπτέμβριο, θα το βοηθήσετε να αναβλαστήσει την άνοιξη.
Επιμέλεια A.S.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου