Φυσιογνωσία: Πορτοκαλιά, Κιτρέα η σινική (Citrus sinensis)

Της Σπάρτης οι πορτοκαλιές,

χιόνι, λουλούδια του έρωτα,

άσπρισαν απ'τα λόγια σου,

γείρανε τα κλαδιά τους.

Νικηφόρος Βρεττάκος

Η πορτοκαλιά είναι αειθαλές φυτό το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Ρυτοειδών (= Εσπεριδοειδών). Είναι από τα σημαντικότερα εσπεριδοειδή με καταγωγή από την Ινδία και την Κίνα. Αν και γνωστή από τα αρχαία χρόνια, η εντατική της καλλιέργεια άρχισε τον 10ο αιώνα μ.Χ. αιώνα στη βόρεια Αφρική. Γύρω στο 1490 έφτασε στις μεσογειακές περιοχές από Πορτογάλους θαλασσοπόρους και πιθανολογείται ότι σε αυτούς οφείλει το όνομά της. Στην συνέχεια από την Ελλάδα διαδόθηκε σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες και Ισπανοί ιεραπόστολοι την μετέφεραν στη βόρεια Αμερική.

Το δέντρο ευδοκιμεί σε μία μεγάλη εδαφική ποικιλία, όμως προτιμά τα αμμοπηλώδη εδάφη. Ο πολλαπλασιασμός της γίνεται με εμβολιασμό συνήθως δέντρων που αναπτύσσονται από σπορά καλής ποιότητας πορτοκαλιών. Οι πορτοκαλιές δίνουν καλή καρποφορία για 80 περίπου χρόνια ενώ υπάρχουν και δέντρα που καρποφορούν και μετά από 100 ή περισσότερα χρόνια. Οι πρώιμες ποικιλίες ωριμάζουν τους καρπούς τους από το μήνα Οκτώβριο ενώ οι όψιμες τους καλοκαιρινούς μήνες. Καλλιεργείται σε τροπικές και εύκρατες περιοχές με ήπιο χειμώνα καθώς δεν αντέχει σε πολύ χαμήλες θερμοκασίες. Φτάνει τα 8 μέτρα ύψος με πλούσιες ρίζες και ελαστικά κλαιδά που μπορούν κι αντέχουν το μεγάλο βάρος των καρπών χωρίς να σπάζουν.

Ανθίζει την άνοιξη, δίνοντας μεγάλα λευκά και ευωδιαστά άνθη που κρατούν για 5-7 βδομάδες. Ο καρπός της πορτοκαλιάς είναι το γνωστό μας πορτοκάλι με την γλυκιά ή γλυκόξινη γεύση αναλόγως με την ποικιλία.
Υπάρχουν 160 περίπου ποικιλίες πορτοκαλιάς· οι πιο σημαντικές που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι οι Βαλέτνσια, Χίου, Άρτας, Σουλτανί του Φόδελε, Μέρλιν και Σαγκουίνι.

Καταναλώνεται νωπό σαν φρούτο ή χρησιμοποιείται στην παραγωγή χυμών, φρέσκων ή συσκευασμένων. Όταν οι καρποί είναι άγουροι, μικροί και πράσινοι χρησιμοποιούνται στη ζαχαροπλαστική.
Το αιθέριο έλαιο της φλούδας, των ανθών και των φύλλων χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία αλλά και στη ζαχαροπλαστική. Από τη φλούδα επίσης παρασκευάζεται γλυκό κουταλιού ενώ από τον καρπό νόστιμη μαρμελάδα.

Θρεπτική Αξία

Είναι γνωστό ότι τα εσπεριδοειδή περιέχουν σημαντικά θρεπτικά συστατικά. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται η βιταμίνη C, το φολικό οξύ, η βήτα καροτίνη όπως επίσης μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών.

Η περιεκτικότητα τους σε λιπαρές ουσίες και νάτριο (που εμπλέκεται σε μηχανισμούς αύξησης της πίεσης) είναι χαμηλή. Επίσης είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες που συμβάλλουν στην πρόληψη πολλών ασθενειών.όπως ο καρκίνος, η στεφανιαία νόσος της καρδίας, ο διαβήτης, ο καταρράκτης, η αρθρίτιδα, η γεροντική εκφύλιση της ωχράς κηλίδας του ματιού, η νόσος του Αλτσχάιμερ και οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου.

Tα πορτοκάλια περιέχουν περισσότερες από 170 διαφορετικές φυτοχημικές και περισσότερες από 60 φλαβονοειδείς ουσίες οι οποίες έχει βρεθεί ότι έχουν ιδιότητες εναντίον του καρκίνου. Επίσης έχουν αντιφλεγμονώδη δράση, μειώνουν τον κίνδυνο θρόμβωσης και έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.

Σύμφωνα με στοιχεία πρόσφατων ερευνών, οι θετικές επιδράσεις των πορτοκαλιών και άλλων εσπεριδοειδών είναι περισσότερες όταν το φρούτο τρώγεται ολόκληρο. Στην περίπτωση αυτή προσλαμβάνονται από τον οργανισμό το σύνολο των θρεπτικών συστατικών που περιέχονται. Οι ουσίες αυτές απορροφούνται έτσι καλύτερα από το έντερο και δρουν σε συνέργια προσφέροντας καλύτερα αποτελέσματα. Πρόσφατες έρευνες που διενεργήθηκαν από την Παγκόσμιο Οργάνωση Υγείας, έδειξαν ότι τα εσπεριδοειδή έχουν προστατευτικές δράσεις για την καρδία και τα αγγεία. Έχει υπολογιστεί ότι ο κίνδυνος για εγκεφαλικό επεισόδιο μειώνεται κατά 19% λόγω κατανάλωσης ενός επιπρόσθετου πορτοκαλιού κάθε μέρα.

Το φολικό οξύ που περιέχουν τα πορτοκάλια μειώνει τον κίνδυνο για καρδιακά επεισόδια. Επίσης είναι πλούσια σε κάλιο το οποίο συμβάλλει στη μείωση της ψηλής πίεσης προστατεύοντας έτσι από αρρυθμίες, καρδιακή ανεπάρκεια και εγκεφαλικά επεισόδια.

Τα πορτοκάλια έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε ενέργεια, λιπαρές ουσίες και υδατάνθρακες. Έτσι είναι χρήσιμα για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας που οδηγεί συχνά στο διαβήτη.

(πηγή)

-------------------------------------------

Μαρμελάδα Πορτοκάλι "Θαλλώ"

Συστατικά: πορτοκάλι, ζάχαρη, λεμόνι.

Πορτοκαλάδα "Θαλλώ"

Συστατικά: πορτοκάλι, ζάχαρη, νερό.

ΠΟΡΤΟΚΑΛΑΔΑ (ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΟΣ ΧΥΜΟΣ)

Υλικά
Πορτοκάλια Άργους

Ζάχαρη

Νερό

Εκτέλεση

Πλένω καλά τα πορτοκάλια και αφαιρώ τις φλούδες τους. Μέρος της φλούδας θα χρησιμοποιήσω για να αρωματίσω το σιρόπι και το υπόλοιπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παρασκευή αρωματικού λικέρ πορτοκαλιού!

Στύβω τα πορτοκάλια και κρατώ τον χυμό τους σε μια μεγάλη κανάτα. Παράλληλα βάζω σε μια κατσαρόλα 350 ml νερό και ένα(1) κιλό ζάχαρη και ανακατεύω σε μέτ ρια φωτιά το μείγμα έως ότου διαλυθεί η ζάχαρη. Για να αρωματίσουμε το σιρόπι μπορούμε προσθέσουμε μερικές φλούδες πορτοκαλιού. Όταν το σιρόπι είναι έτοιμο το αποσύρουμε από την φωτιά αφαιρούμε τις φλούδες και το αφήνουμε να κρυώσει. Έπειτα αναμειγνύω τον χυμό του πορτοκαλιού με το σιρόπι σε ίσα μέρη και γεμίζω καλά πλυμένα και αποστειρωμένα μπουκάλια. Διατηρείται στο ψυγείο για αρκετούς μήνες ωστόσο εάν φροντίσουμε να κλείσουμε αεροστεγώς τα μπουκάλια μας διατηρείται και εκτός ψυγείου σε σκοτεινό και σκιερό μέρος. Μετά το άνοιγμα τοποθετείται στο ψυγείο. Σερβίρεται αραιωμένο με νερό σε αναλογία 1:3, ωστόσο εάν αντικαταστήσουμε το νερό με φυσικό ανθρακούχο νερό τότε έχουμε ένα υγιεινό αναψυκτικό.

ΜΑΡΜΕΛΑΔΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ

Υλικά
πορτοκάλια

ζάχαρη
1 λεμόνι

Πλένουμε τα πορτοκάλια. Τα κόβουμε σε κομμάτια μαζί με την φλούδα τ

ους και τα βάζουμε σε μία λεκανίτσα. Τα καλύπτουμε με νερό και τα βάζουμε σκεπασμένα στο ψυγείο για 48 ώρες (το νερό έχει την ιδιότητα να ξεπικρίζει). Φροντίζουμε να τους αλλάξουμε νερό 2-3 φορές.

Αφού περάσουν οι 48 ώρες, αφαιρούμε τυχόν κουκούτσια και τη φλούδα τους και τα αλέθουμε. Για κάθε κούπα πολτού μετράμε μία με μιάμιση κούπα ζάχαρη (ανάλογα πόσο γλυκιά θέλουμε τη μαρμελάδα). Βράζουμε σε μέτρια φωτιά για 20-25 λεπτά. Όταν η μαρμελάδα είνα ι έτοιμη,ρίχνουμε τον χυμό απο ένα λεμόνι, κατεβάζουμε την κατσαρόλα απ΄τη φωτιά και την τοποθετούμε σε αποστειρωμένα βάζα.

Αφού ανοιχτεί τη διατηρούμε στο ψυγείο.