Κράνα

Η κρανιά (cornus) είναι ένα αυτόχθονο φυλλοβόλο δέντρο που φτάνει σε ύψος από 5 έως και 10 μέτρα. Καλλιεργείται στο βόρειο ορεινό και ημιορεινό τμήμα της χώρας σε υψόμετρο από 300 μέχρι 900 μέτρα καθώς αντέχει ακόμη και σε θερμοκρασίες έως -25 βαθμούς κελσίου. Τα άνθη της κρανιάς είναι σε μέγεθος μικρά και το χρώμα τους είναι κίτρινο και ανθίζουν στη καρδιά του χειμώνα τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. Η διάρκεια της άνθησης είναι γύρω στις 45 με 50 μέρες και η ανθισμένη κρανιά είναι πανέμορφη.
Ο Όμηρος αναφέρει τα κράνα ως τροφή χοίρων, ενώ ο Θεόφραστος αναφέρει τον καρπό ως "κράνιον". Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως τα κράνα είχαν και μαγικές ιδιότητες. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα βεβαιώνει ότι η φοβερή Κίρκη παρέθεσε στον Οδυσσέα και την παρέα του, για τροφή, "καρπόν κρανείας και άκυλλον βάλανον", κράνα δηλαδή και πουρναρίσια βαλανίδια. Θεωρούσαν όμως ότι είχαν και θεραπευτικές ιδιότητες γι' αυτό και τα χρησιμοποιούσαν στην αντιμετώπιση παθήσεων του γαστρεντερικού συστήματος, της δυσπεψίας, και της καρδιάς.

Ένα μεγάλο πλεονέκτημα της κρανιάς είναι ότι μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλα σχεδόν τα εδάφη, σε ξηρά και σε υγρά, καθώς και σε γόνιμα και μη γόνιμα εδάφη με τη προϋπόθεση όμως ότι το ετήσιο ύψος της βροχής στο μέρος που καλλιεργείται πρέπει να είναι από 600 χιλιοστά και πάνω. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι η κρανιά δεν προσβάλλεται από πολλές ασθένειες και μικρόβια, δεν απαιτείται χρήση φυτοπροστατευτικών φαρμάκων και μπορεί πολύ εύκολα να καλλιεργηθεί βιολογικά. Η ανθεκτικότητα του κορμού της κρανιάς συνιστά ένα ακόμα πλεονέκτημά της· το ξύλο της κρανιάς είναι πολύ σκληρό και σπάει πάρα πολύ δύσκολα, γι' αυτό και στο παρελθόν κατασκεύαζαν τα βέλη και τα δόρατα από ξύλο κρανιάς για να έχουν όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα όπλα στην μάχη. Στην σημερινή εποχή με το ξύλο της κρανιάς κατασκευάζονται κάποιες μικροκατασκευές όπως πίπες, γκλίτσες και βέργες. Από τους καρπούς της κρανιάς, τα κράνα, παρασκευάζεται λικέρ και μαρμελάδα και το Πάσχα βάφονται τα αυγά από την προερχόμενη από τον φλοιό της κρανιάς κόκκινη βαφή.

Θρεπτική-Θεραπευτική Αξία

Διάφορες έρευνες έχουν δείξει υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή, ανθοκυάνες και φαινολικά παράγωγα, κατά την περίοδο ανάπτυξης και ωρίμανσης των καρπών. Σε άλλες εργαστηριακές έρευνες βρέθηκε μεγάλη περιεκτικότητα σε σίδηρο (Fe), σε βιταμίνη C (103 mg/100 g), υψηλή περιεκτικότητα σε ασκορβικό οξύ (48-73 mg/100g (περισσότερο από τις φράουλες, τα πορτοκάλια και τα ακτινίδια), καροτίνη και ταννίνες.
Οι ανθοκυάνες, οι ειδικές χρωστικές ουσίες που περιέχουν τα κράνα, χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση των καρδιακών παθήσεων και στις Ασιατικές χώρες για την καταπολέμηση του διαβήτη. Εδώ και εκατονταετίες η επιστήμη της ιατρικής έχει χρησιμοποιήσει τις ρίζες, τους καρπούς, τον φλοιό, και τους βλαστούς της κρανιάς για τη θεραπεία της διάρροιας και γενικά των παθήσεων του εντέρου. Επίσης οι ρίζες, οι βλαστοί και ο φλοιός είναι και πολύ αποτελεσματικά αντιπυρετικά.

Λικέρ Κράνα "Θαλλώ"

Συστατικά: Κράνα, Κονιάκ, Ζάχαρη, Κανέλα.

ΣΥΝΤΑΓΗ

Υλικά
2 κιλά κράνα
750γρ ζάχαρη
1 λίτρο κονιάκ

Εάν τα κράνα που έχουμε επιλέξει, δεν είναι ώριμα αρκετά (πρέπει να έχουν βαθύ κόκκινο χρώμα), τα αφήνουμε μερικές ημέρες, έως ότου ωριμάζουν. Πλένουμε καλά τα κράνα και αφαιρούμε τα κοτσάνια τους. Τ' απλώνουμε σε καθαρή πετσέτα, για να στεγνώσουν.
Τοποθετούμε τα κράνα σε γυάλα, σε στρώματα εναλλάξ με τη ζάχαρη. Φροντίζουμε το επιφανειακό στρώμα να είναι ζάχαρη.
Αφήνουμε τα κράνα για 2-3 μήνες ή έως ότου λιώσει όλη σχεδόν η ζάχαρη. Ανακινούμε την γυάλα ανά διαστήματα. Στη συνέχεια προσθέτουμε το κονιάκ. Κλείνουμε αεροστεγώς.
Μετά από 15 ημέρες δοκιμάζουμε το λικέρ και εάν χρειαστεί προσθέτουμε ζάχαρη (αφού την διαλύσουμε σε λίγο νερό) ή κονιάκ, ανάλογα με τη γεύση που προτιμάμε. Τα κράνα διατηρούνται μέσα στο λικέρ για ένα χρόνο.
Όταν αφαιρέσουμε τα κράνα, φιλτράρουμε και τοποθετούμε το λικέρ σε μπουκάλια.