Tάρανδος (Rangifer tarandus)

Ο τάρανδος (Rangifer tarandus), γνωστός στην Βόρεια Αμερική και ως καριμπού, ανήκει στην οικογένεια των ελαφιδών. Είναι ζώο των βόρειων ψυχρών περιοχών· ζει στις τούντρες (παγωμένες πεδιάδες) της Σιβηρίας και της Βόρειας Αμερικής (Γροιλανδία, Καναδάς, Αλάσκα). Τάρανδοι συναντώνται και στην Σκανδιναβία (συμπεριλαμβανομένης και της Ισλανδίας), στην ευρωπαϊκή Ρωσία στο Σπιτσμπέργκεν και αλλού. Το 1952 οι τάρανδοι επανεισήχθησαν στην Σκωτία, καθώς τα φυσικά κοπάδια είχαν εκλείψει τον 10ο αιώνα.
Το σήμα κατατεθέν τους, αυτό που τους χαρίζει την ιδιαίτερη ομορφιά τους, είναι τα μεγάλα διακλαδούμενα, ημικυκλικά κέρατά τους. Κέρατα έχουν κι οι θηλυκοί τάρανδοι κι οι αρσενικοί, με των τελευταίων να είναι μεγαλύτερα· στα γέρικα αρσενικά πέφτουν τον Δεκέμβριο, στα νεαρά αρσενικά την άνοιξη και στα θηλυκά το καλοκαίρι και τα αναπτύσσουν κάθε χρόνο ξανά. Το ύψος τους φτάνει το 1,50 μ. Πολλές φορές φτάνουν σε βάρος τα 200 κιλά. Έχουν ωραίο, μεγάλο σχετικά κεφάλι, με τεράστια μάτια, μικρά αφτιά και μακρουλό ρύγχος.
Οι τάρανδοι είναι μηρυκαστικά ζώα και διαθέτουν στομάχι με τέσσερα μέρη. Τρώνε κυρίως λειχήνες τον χειμώνα, ιδιαίτερα βρύα ταράνδων. Ωστόσο, τρώνε και τα φύλλα από ιτιές και σημύδες καθώς επίσης βούρλα και χόρτα. Μπορούν επίσης να φάνε αρουραίους, τρωκτικά lemmus, πουλιά και αυγά πουλιών.

Είναι από τα πιο κοινωνικά ζώα. Ποτέ δεν θα το συναντήσουμε μόνο του (όπου υπάρχει σε άγρια κατάσταση), αλλά πάντα με την αγέλη του, για την ακεραιότητα της οποίας φροντίζει υπερβολικά. Προνοητικό πάντα, βρίσκεται σ' επαγρύπνηση, για να αντιμετωπίσει έγκαιρα τον κίνδυνο. Όταν π.χ. η αγέλη κοιμάται, υπάρχει άγρυπνος ένας φρουρός κι έχοντας ως σύμμαχο την δυνατή όσφρησή του, διαισθάνεται τον εχθρό από αρκετά μακριά. Σαν εξημερωμένο, κατοικίδιο ζώο, ο τάρανδος έχει προσφέρει και προσφέρει πολλά στον άνθρωπο και πιο πολύ στους Λάπωνες και τους Εσκιμώους. Αυτές οι φυλές χρησιμοποιούν τον τάρανδο για τροφή (έχει νοστιμότατο κρέας), παίρνουν το γάλα του, το δέρμα του, για να κάνουν σκηνές, τα κέρατά του, για να φτιάξουν διάφορα αιχμηρά εργαλεία, το τρίχωμά του για ενδυμασίες και τον ίδιο, όσο είναι ζωντανός, για μεταφορικό μέσο. Οι τάρανδοι και τα σκυλιά κινούν τα έλκηθρα, τα κυριότερα μεταφορικά μέσα των λαών αυτών.
Από τα ευρήματα που υπάρχουν, υπολογίζεται πως η εξημέρωση του τάρανδου έγινε κατά την παλαιολιθική εποχή. Έχουν βρεθεί πολλά υπολείμματα σκελετών τάρανδου.
Τόσο ο Αριστοτέλης όσο και ο Θεόφραστος αναφέρουν στα γραπτά τους ένα ζώο της οικογένειας των ελαφιών που ζούσε στην Σκυθία και το ονομάζουν "τάρανδο". Ο τάρανδος κάνει την εμφάνισή του και σε σύγγραμα του Ιούλιου Καίσαρα, στο οποίο περιγράφεται ένα είδος ελαφιού το οποίο φέρει κέρατα που μοιάζουν με τα κλαδιά ενός δέντρου.
Ο τάρανδος χρησομοποιήθηκε ως ζώο-έμβλημα σε αρκετά οικόσημα στην Νορβηγία, στην Φινλανδία και στην Σουηδία.